Γεννήθηκε το 1890 και το πραγματικό της όνομα ήταν Δέσποινα Αχλαδιώτη. Υπήρξε μέλος της Αντίστασης κατά την περίοδο της κατοχής και επί 40 χρόνια (από το 1943 ως το θάνατό της) ύψωνε την ελληνική σημαία στην ακριτική νησίδα της Ρω κάθε πρωί και τη κατέβαζε με τη Δύση του ήλιου. Στη Ρω είχε εγκατασταθεί με τον άντρα της και την τυφλή μητέρα της από το 1924.

• Η Ρω ή Ρώγη ή Ροπή, όπως την αναφέρουν διάφοροι χάρτες ή παλιά βιβλία, βρίσκεται 4 μίλια δυτικά από το Καστελλόριζο (βλ. αφιέρωμα) και σε απόσταση 12 μιλίων από τις τoυρκικές ακτές. Είναι το πρώτο νησάκι που βλέπει ο επισκέπτης από το πλοίο λίγο πριν φτάσει στο νησί προερχόμενος από τη Ρόδο, με την ελληνική σημαία να ανεμίζει και το Κάστρο να δεσπόζει στη μέση και ψηλά, σαν μάρτυρας μιας μακράς Ιστορίας πολυκύμαντης αλλά όχι ξεχασμένης. Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν το Καστελλόριζο, την ονόμασαν «Καρά αντά», από το μελανωπό χρώμα των βουνών της. Στο λιμανάκι του νησιού υπάρχει η εκκλησία του Αη Γιώργη και στο νησί υπάρχουν ακόμα τα δύο μικρά σπιτάκια που έμενε η Κυρά της Ρω. Η ονομασία «Άι Γιώργης» δόθηκε από το μικρό εκκλησάκι με τη λιτή αιγαιοπελαγίτικη, μοναστηριακού ρυθμού, αρχιτεκτονική που μέχρι σήμερα σώζεται ιερό και αμόλυντο στο μικρό και πεταλοειδές λιμανάκι της Ρω. Κοντά του υπάρχει μια μικρή αγροτική έκταση, που καλλιεργεί ο εκάστοτε διαμένων κτηνοτρόφος. Η Pω ανήκει «κατά κυριότητα» στο Δήμο Μεγίστης, ο οποίος κάθε τέσσερα χρόνια την εκμισθώνει σε κτηνοτρόφο κάτοικο Καστελλορίζου με τη διαδικασία πλειοδοτικού διαγωνισμού.

Το 1927, εγκαταστάθηκαν στη Ρω μόνιμα ο Κώστας και η Δέσποινα Αχλαδιώτου για να ασχοληθούν με την κτηνοτροφία, εντελώς μόνοι τους μέχρι το 1940. Τη χρονιά εκείνη όμως αρρώστησε βαριά ο Κώστας Αχλαδιώτης. Η φωτιά που άναψε η γυναίκα του για να ειδοποιήσει με σινιάλα καπνού τους κατοίκους του Καστελλόριζου και τους παραπλέοντες ψαράδες δεν έγινε εγκαίρως αντιληπτή. Ο σύζυγός της άφησε την τελευταία του πνοή μέσα σε μια ψαρόβαρκα που τον είχε παραλάβει καθυστερημένα για να τον μεταφέρει στο γιατρό του Καστελόριζου.

Η κυρά της Ρω φρόντισε μόνη της για την ταφή του συντρόφου της. Έπειτα, γύρισε πάλι στη Ρω, αυτή τη φορά με τη γριά μητέρα της, όπου πέρασε τα χρόνια της κατοχής. Εκεί θα προσέφερε υπηρεσίες σε στρατιώτες του Ιερού Λόχου. Με «δυνατή φωνή και γοργή περπατησιά», όπως την περιγράφει ο βιογράφος της Κυριάκος Χονδρός, δεν εγκατέλειψε ποτέ το νησί, ακόμα κι όταν το Καστελόριζο, που βομβαρδίστηκε από τους Άγγλους στη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, το 1943, ερήμωσε σχεδόν από τους κατοίκους του, εκ των οποίων οι περισσότεροι εξαναγκάστηκαν να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς.

Εκείνη τη χρονιά το αντιτορπιλικό «Κουντουριώτης» έφτασε στο λιμάνι του νησιού και το Καστελόριζο ήταν πλέον ελεύθερο από τους Ιταλούς. Το νησί μετατράπηκε σε έδρα των Συμμάχων, οι οποίοι όταν άκουσαν για μια γυναίκα που κατοικεί στην απέναντι βραχονησίδα έστειλαν ναύτες να τη χαιρετήσουν και να τις δώσουν τρόφιμα και εφόδια. Η Δέσποινα τους βοηθούσε καθ’όλη τη διάρκεια των επιχειρήσεων και όταν τα πλοία περνούσαν μπροστά από τη Ρω έτρεχε και τα χαιρετούσε κουνώντας τη σημαία. Ακόμα και κατά τον βομβαρδισμό του Καστελόριζου από τα γερμανικά βομβαρδιστικά, που όλοι οι κάτοικοι έφυγαν από το νησί, η Κυρά της Ρω δεν εγκατέλειψε το σπίτι της.

Δείτε Σχετικά:

• Πατρίδα μας είναι το Καστελλόριζο (αφιέρωμα)
• Η Κυρά των Μαρασίων, η Αρβανίτισσα Βασιλική Λαμπίδου
• Μάνα, Μητέρα, Μαμά: το ιστορικό για την γιορτή της μητέρας
• Γαύδος το άλλο μας Καστελλόριζο (Βίντεο The beautiful island of Gavdos)
• Μπήκαν στην Σμύρνη οι Τούρκοι ή αλλιώς, Μπήκαν στην Πόλη οι εχθροί (Βίντεο: σπάνιο ντοκουμέντο από την Καταστροφή της Σμύρνης)
• Ο Αη-Λαός: Θα με δικάσει o κούκος και τ'αηδόνι (ιστορική ανάλυση τραγουδιού και Βίντεο)
• Βιβλίο: Η ιστορία της Ελένης της Ρωμιάς (Ταμάμα) και Βίντεο: «Ρώτα την Καρδιά σου» με υπότιτλους
• Μάνα μου Ελλάς τα παιδιά σου σκλάβους ξεπουλάς (Βίντεο) «Ρεμπέτικο»
• Δύο ερωτευμένοι μετακόμισαν στη Γαύδο

Βίντεο αφιέρωμα:

Η εκπομπή ταξιδεύει στην έρημο της Ιεριχούς και τη Μονή Αγίου Γερασίμου του Ιορδανίτη.
Συνέντευξη με τον ηγούμενο Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο, έναν Άγιο άνθρωπο ο οποίος έχει συνδέσει άρρηκτα το όνομα του με την Κύπρο. Στον Άγιο Γεράσιμο συναντούμε και έναν Κύπριο, τον Πατέρα Κυριακό ο οποίος εδώ και 15 χρόνια αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της Μονής. Ακολούθως ο δρόμος οδηγεί τις 24 ΩΡΕΣ στον Ιορδάνη Ποταμό και τη Μονή Προδρόμου η οποία βρίσκεται στο ακριβές σημείο της Βαπτίσεως του Χριστού. Τέλος καταλήγουμε στη Μονή Αγίου Λαζάρου στη Βηθανία όπου η 85χρονη Κύπρια Ηγουμένη Ευπραξία μιλά στην εκπομπή σε μια από τις σπανιότερες συνεντεύξεις της. Μαζί της καθώς και με άλλες μοναχές πάμε στο σπίτι αλλά και τον Τάφο του Αγίου Λαζάρου εκεί που συντελέστηκε το μεγαλύτερο θαύμα του Χριστού κατά την επίγεια παρουσία Του.

Παρακολουθήστε το βίντεο:

Κατήργησε τον διά σταυρού θάνατον, απηγόρευσε τον στιγματισμόν εις το πρόσωπον και εθέσπισεν, όπως οι κρατούμενοι εις τας φυλακάς δικαιούνται καθ’ εκάστην να βλέπουν το φως του ηλίου. Χαρακτηριστικός της ενδελεχούς φροντίδος του απτοκράτορος διά την επιβολήν της ηθικής τάξεως είναι ο νόμος ο κολάζων την απαγωγήν παρθένου και ο νόμος ο αξιών παρά του επιτρόπου, όπως σεβασθή την παρθενίαν της υπ’ αυτού επιτροπευομένης νεάνιδος» (Αικατερίνης Χριστοφιλοπούλου,Βυζαντινή Ιστορία, Α', 324-610, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1996, σελ. 135).

Η απαγόρευση του στιγματισμού στο πρόσωπο, μέτρο ευνοϊκό κυρίως για τους δούλους, από επίδραση της χριστιανικής ιδέας για τον άνθρωπο ως πλασμένο κατ’ εικόνα Θεού, καθώς και η μέριμνα για τις οικογένειες των δούλων, σημαίνουν ότι ο δούλος αντιμετωπίζεται πλέον ως άνθρωπος, όχι ως αντικείμενο, πράγμα που ανατρέπει εντελώς της καθιερωμένη οπτική της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, για να φτάσουμε στο Χρυσόστομο, σχεδόν ένα αιώνα μετά, που θα επιχειρηματολογήσει υπέρ της αδελφότητας κυρίων και δούλων (P.G. 62, 711). 

Ο Κωνσταντίνος εξαγόραζε ο ίδιος και απελευθέρωνε αιχμάλωτουςστρατιώτες του εχθρού, τους οποίους είχαν συλλάβει οι στρατιώτες του! (Ευσεβίου, Εις τον βίον του μακαρίου Κωνσταντίνου του βασιλέως, Λόγος Β', ΙΓ', P.G. 20, 992) Προσθέτω σ’ αυτά την απαγόρευση της παλλακείας για τους έγγαμους (της συνύπαρξης συζύγου και παλλακίδας, δηλ. «επίσημης ερωμένης») και το εξαιρετικά φιλολαϊκό μέτρο της καθιέρωσης της Κυριακής ως αργίας «διά τον αστικόν πληθυσμόν», ενώ «οι κάτοικοι της υπαίθρου αφίενται ελεύθεροι να ρυθμίζουν τας αγροτικάς ασχολίας των αναλόγως των καιρικών συνθηκών» [2].

Σύμφωνα με τους χριστιανούς, η αγιότητα του Κωνσταντίνου δεν είναι τιμητικός τίτλος, που του αποδόθηκε λόγω «της καθοριστικής υποστήριξης και της προσφοράς του προς την Εκκλησία», αλλά γεγονός επιβεβαιωμένο από το Θεό με θαύματα·όχι μόνο με την περίφημη θεοσημεία του σταυρού («Εν τούτω νίκα»), αλλά και με το όραμα αγγέλου, που τον καθοδηγούσε κατά τη χάραξη των ορίων της Κωνσταντινούπολης, με μυροβλυσία κατά το θάνατό του, με πλήθος ιάσεων στον τάφο του, αλλά και μεταγενέστερα θαύματα, όπως –ως Ρεθύμνιος λέω– η καθημερινή μετακίνηση της εφέστιας εικόνας της μονής Αρκαδίου στον τόπο ίδρυσής της από τη μονή Βενίου, στην οποία τη μετέφεραν οι ντόπιοι.

Ακόμη κι αν τα παραπάνω τεκμήρια θεωρηθούν μύθοι, πρέπει να τονίσω ότι ένας λαός δεν πλάθει μύθους θαυμάτων και αγιότητας για ένα βασιλιά, αν δεν τον θεωρεί γεμάτο αγάπη και διαποτισμένο από τη θεία χάρη.

Για την ιστορία, ας αναφέρουμε ότι ο άγιος δεν απαγόρευσε την ειδωλολατρίαούτε αναγόρευσε το χριστιανισμό σε επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας (αυτή τη θέση συνέχισε να την κατέχει η αρχαία θρησκεία, της οποίας ο ίδιος ήταν ανώτατος αρχιερέας, κατά τους θεοκρατικούς ρωμαϊκούς θεσμούς), δεν έκλεισε τους αρχαίους ναούς, εκτός από λίγους, στους οποίους εκπορνεύονταν κορίτσια, όπως της Αστάρτης στα Άφακα της Φοινίκης, και ένα δεύτερο πάνω στον Πανάγιο Τάφο, για ευνόητους λόγους. Αντίθετα, ίδρυσε στη νεογέννητη Κωνσταντινούποληκαι ναούς της Ρέας και της Τύχης, μεταφέροντας στον πρώτο το πανάρχαιο ξόανο της θεάς από το όρος Δίδυμο και στο δεύτερο το άγαλμα της Τύχης από την παλαιά Ρώμη. Απαγόρευσε μόνο τη μυστική, ιδιωτική άσκηση της μαντείας, ακολουθώντας τα βήματα του εθνικού Οκταβιανού, όχι για θρησκευτικούς λόγους, αλλά επειδή αποτελούσε πρόφαση συνωμοτικών ενεργειών [3].

Συκοφαντείταιως αδίστακτος, αν και τόσο φιλάνθρωπος, επειδή διέταξε την εκτέλεση του γιου του, του Κρίσπου (αν το έκανε, γιατί υπάρχουν υπόνοιες πως ο νέος δολοφονήθηκε στη φυλακή από ανθρώπους της μητριάς του Φαύστας), όμως αυτό είναι μάλλον απόδειξη της αρετής του· ο Κρίσπος κατηγορήθηκε (άδικα, όπως αποδείχτηκε) για βιασμό της Φαύστας και ο πατέρας του έπρεπε να επιλέξει αν θα εφάρμοζε το νόμο στον ίδιο το γιο του ή θα τον αποδείκνυε αυθαίρετα υπεράνω του νόμου. Επέλεξε το πρώτο, όσο οδυνηρό κι αν ήταν σίγουρα γι’ αυτόν. Ίσως αυτός ήταν ο λόγος που, αν και είχε ζήσει εφαρμόζοντας όσο μπορούσε την ουσία της χριστιανικής διδασκαλίας, δέχτηκε το βάφτισμα μόνο όταν ήξερε ότι είχε ασθενήσει προς θάνατον, υποβληθείς σε ισόβια μετάνοια πιθανόν από τον άγιο Όσιο Κορδούης, όχι επειδή εφάρμοσε το νόμο, αλλά επειδή καταδίκασε έναν αθώο.

Ο ιστορικός Ζώσιμος, παγανιστής και προκατειλημμένος κατά του Κωνσταντίνου, μετά τα μέσα του 5ου αιώνα, έγραψε πως αργότερα η Φαύστα θανατώθηκε στο λουτρό της μέσα σε βραστό νερό, όμως οι πηγές της εποχής δεν κάνουν λόγο για κάτι τέτοιο – και, αλήθεια, οι Πατέρες της Εκκλησίας δε θα παρέλειπαν να καταδικάσουν μια τέτοια πράξη, όπως αργότερα ο άγιος Αμβρόσιος τη σφαγή της Θεσσαλονίκηςαπό το Θεοδόσιο (βλ. εδώ). Ο άγιος Όσιος Κορδούης, ο Μ. Αθανάσιος κ.π.ά., ακόμη και ο Μέγας Αντώνιος και οι Πατέρες της ερήμου, θα το είχαν αναφέρει τουλάχιστον σε κάποια επιστολή. Αντίθετα, ο άγιος Ιερώνυμος (366-419 μ.Χ.), πολύ πιο κοντινός στα γεγονότα από το Ζώσιμο, γράφει πως η Φαύστα πέθανε τρία ή τέσσερα χρόνια μετά το θάνατο του Κωνσταντίνου (Κώστα Β. Καραστάθη Ο Άγιος Κωνσταντίνος ο Μέγας και η εναντίον του πολεμική, Μπαρτζουλιάνος, Αθήνα Μάιος 2006, σελ. 35-41).

Η σύγκληση Οικουμενικής Συνόδουήταν ένα μεγαλόπνοο σχέδιο, που φανέρωνε πόσο δημοκρατικό θεωρούσε ο Κωνσταντίνος το χριστιανισμό. Στην Οικουμενική Σύνοδοο ίδιος (τυπικά ειδωλολάτρης και ανώτατος αρχιερέας της εθνικής θρησκείας) παρευρέθηκε χωρίς να παρέμβει καθόλου στις εργασίες της. Δεν ήταν ούτε πρόεδρος, θέση που μάλλον είχε αναλάβει ο Ευστάθιος Αντιοχείας (βλ. Βλασίου Ι. Φειδά, Εκκλησιαστική Ιστορία Α', σελ. 437).

Οι εκκλησιαστικοί ιστορικοί Ευσέβιος Καισαρείας, Θεοδώρητος Κύρου, Φιλοστόργιος και Σωκράτης συμφωνούν πως ο άγιος δεν παρενέβη καθόλου στις εργασίες της Συνόδου, ενώ δεν υπάρχει καμία αρχαία μαρτυρία για το αντίθετο. Ο Κωνσταντίνος δεν γνώριζε τη χριστιανική θεολογία, δεν έκανε καμία πρόταση στη Σύνοδο, δεν επέβαλε καμία ιδέα, περίμενε απλώς να δει τι θα αποφασίσουν οι επίσκοποι και αυτό που κυρίως τον ενδιέφερε ήταν η ομόνοια στην αυτοκρατορία, που ταρασσόταν από τον αρειανισμό.

Εξυπακούεται ότι οι αρνούμενοι την αγιότητα του Κωνσταντίνου, και μάλιστα οι πολέμιοί της, θεωρούν απάτη προς παραπλάνηση των μαζών τον ισχυρισμό του για το όραμα του σταυρού. Η άποψή τους οφείλεται στην υποταγή της Ιστορίας στα ερμηνευτικά και ιδεολογικά μοντέλα της νεωτερικότητας, σύμφωνα με τα οποία τα γεγονότα έχουν μόνο πολιτικά και οικονομικά, και όχι πνευματικά, αίτια.

Ο Κωνσταντίνος δεν εξαπάτησε το λαό· υποστήριξε το χριστιανισμό γιατί τον πίστεψε. Οι χριστιανοί κατά τη μεταστροφή του δεν ήταν παρά το ένα δέκατο του πληθυσμού της αυτοκρατορίας – δε μπορούσε να στηριχτεί σ’ αυτούς για πολιτικούς λόγους. Το ότι δεν έθετε τη δημόσια εικόνα του πάνω από τις πεποιθήσεις του φαίνεται και από την άρνησή του να τελέσει την καθιερωμένη θυσία στο Καπιτώλιο το 326, γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις των εθνικών και θραύση των αγαλμάτων του. Η σοφή αντίδρασή του στην προτροπή των συμβούλων του για αντίποινα είναι γνωστή: άγγιξε το πρόσωπό του και είπε χαριτολογώντας «δε βλέπω να έχει σπάσει τίποτα».

Επιπλέον, ποτέ δε διαφήμισε το όραμά του, ούτε το εκμεταλλεύτηκε για να παραστήσει τον άγιο, αν και του δόθηκε η ευκαιρία αμέτρητες φορές, τόσο κατά τη σύνοδο της Νίκαιας όσο και αργότερα, στην αντιπαράθεσή του με τον Αθανάσιο· το εκμυστηρεύθηκε ιδιωτικά στους ανθρώπους του περιβάλλοντός του, από το οποίο προέρχονται και οι δύο αναφορές σ’ αυτό, του Ευσέβιου και του Λακτάντιου.

Ας σημειώσουμε εδώ ότι ανάλογη εμπειρία είχε και ο Λικίνιος, λίγο μετά τις αποφάσεις των Μεδιολάνων, πριν τη μάχη εναντίον των πολλαπλάσιων δυνάμεων του (επιτιθέμενου) Μαξιμίνου στην Αδριανούπολη: ο ίδιος διέταξε το γραμματέα του επί των απορρήτων να καταγράψει μια προσευχή, που του υπαγόρευσε άγγελος Κυρίου στον ύπνο του· η προσευχή αυτή διανεμήθηκε στο στρατό και εκφωνήθηκε ομαδικά πριν την έναρξη της μάχης. Εκείνος όμως αρνήθηκε την πρόσκληση και παρέβη τις αποφάσεις της ανεξιθρησκίας με νέο διωγμό, για να ηττηθεί τελικά από τον Κωνσταντίνο το 324 στη Χρυσούπολη. Τότε μόνο, και με αυτό τον τρόπο, ο Κωνσταντίνος έγινε μονοκράτορας. Ο Λικίνιος (γαμπρός του Κωνσταντίνου) δε θανατώθηκε, αλλά τέθηκε σε περιορισμό στη Θεσσαλονίκη· εκτελέστηκε όμως αργότερα μαζί με το συνεργάτη του Σέξτο Μαρτινιανό, όταν προσπάθησε να υποκινήσει εξέγερση.

Σημειώσεις

[1] Εκτός από τους χριστιανούς που θανατώθηκαν με διάφορες προφάσεις, αλλά κατ’ ουσίαν ως αντιφρονούντες, όπως οι άγιοι Αρτέμιος, Ιουβεντίνος, Μαξιμιανός, Μακεδόνιος, Τατιανός, Θεόδουλος, Βασίλειος Αγκύρας κ.ά., ο Ιουλιανός διεξήγαγε επίσης ανθρωποθυσίες, πράγμα συνηθέστατο στην αρχαία θρησκεία: «Μετά την αναχώρηση του Ιουλιανού από την Αντιόχεια για να συγκρουστεί με τους Πέρσες, βρέθηκαν στον ποταμό Ορόντη πτώματα από ανθρωποθυσίες (Γρηγ. Θεολ., PG 35, 624). Λείψανα ανθρωποθυσιών ανακαλύφθηκαν και στα ανάκτορά του μετά το θάνατό του και ανήκουν σε παιδιά και παρθένες. (Ιωαν. Χρυσ., PG 50, 555). Στην πόλη Κάρρα σφραγίστηκε ο ναός και απαγορεύθηκε το άνοιγμά του, μέχρι την επιστροφή του ίδιου από την εκστρατεία στην Περσία. Όταν ανοίχθηκε, αφού ο Ιουλιανός ποτέ δεν επέστρεψε, βρέθηκε μια νεκρή γυναίκα κρεμασμένη από τα μαλλιά, με τα χέρια ανοιγμένα και τα σπλάχνα της βγαλμένα. Κλασσική περίπτωση σπλαχνοσκοπίας, για να μαντέψει το τέλος του πολέμου. (Θεοδ. Κύρου, Εκκλ. Ιστορ., 3,21 PG 82, 1120)»

Ενίοτε ο ειδωλολατρικός όχλος θανάτωνε τους χριστιανούς με «ευρηματικούς» τρόπους: ιερείς και παρθένες στην Ασκάλωνα και τη Γάζα συνελήφθησαν, τους άνοιξαν την κοιλιά, έριξαν μέσα κριθάρι και αμόλυσαν γουρούνια που τους έφαγαν ζωντανούς (Θεοδ. Κύρου, Εκκλ. Ιστορ., 3, 3). Με τον ίδιο τρόπο, κατά το Σωζομενό (Εκκλ. Ιστ. 5, 10), θανατώθηκαν παρθένες στην Ηλιούπολη του Λιβάνου. Συνεπώς επρόκειτο για μια συνήθη μέθοδο, ένα έθιμο.

[2] Να σημειώσουμε εδώ ότι μια αναφορά σε βιβλίο εξαίρετου Ρεθεμνιώτη συγγραφέα, ότι ο άγ. Κωνσταντίνος έπνιξε στο Βόσπορο τους λεπρούς της Κων/πολης, κατά τη γνώμη μου είναι εσφαλμένη (όχι μόνο δεν ταιριάζει στο χαρακτήρα του, αλλά και δεν την έχω συναντήσει πουθενά). Αντίθετα, υπάρχει σχετική μαρτυρία για τον Κωνστάντιο, γιο και διάδοχο του αγίου και σκληρό βασιλιά (τον αναφέραμε προς την αρχή του άρθρου). Ο Κωνστάντιος θανάτωσε τον άγιο Ζωτικό τον Ορφανοτρόφο (γιορτάζει 31 Δεκ.), σέρνοντάς τον δεμένο σε άλογα που κάλπαζαν, επειδή αθέτησε τη διαταγή του και, αντί να σκοτώσει τους λεπρούς, τους περιέθαλπε. Πιστεύω ότι στον Κωνστάντιο αναφερόταν στην πραγματικότητα η πληροφορία αυτή (στην πηγή του συγγραφέα μας) και από λάθος γράφτηκε «Κωνσταντίνος».

[3] Βλ. λεπτομέρειες στο Πολύμνιας Αθανασιάδη, «To λυκόφως των θεών στην Ανατολική Μεσόγειο. Στοιχεία ανάλυσης για τρεις επιμέρους περιοχές», περιοδ. Ελληνικά, τόμ. 44, τεύχ. 1, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1994. Για το ότι η θέση του Τάφου του Χριστού ήταν γνωστή και δεν αποτελούσε εφεύρημα του Κωνσταντίνου, βλ. Αρχιεπισκόπου Ιορδάνου Τ. Π. Θεμελή, «Η αυθεντικότητα του Γολγοθά και του Παναγίου Τάφου», περιοδικό Αγία Σιών, τ. Δ', 1928, σελ. 193 εξ. (και στο διαδίκτυο http://www.sophia-ntrekou.gr/2013/05/blog-post_178.html). Για τη θρησκευτική νομοθεσία του Κωνσταντίνου γενικότερα βλ. σχετικό άρθρο του καθηγητή Σπύρου Ν. Τρωιάνου στα Ιστορικά της Ελευθεροτυπίας, Νο 135, 23 Μαϊου 2002, σελ. 43 – 49, και Β. Στεφανίδου Εκκλησιαστική Ιστορία, Αθήνα 1998, σελ. 142-144.

Σχετικά θέματα:

Κωνσταντίνος ο Μέγας και η ιστορική αλήθεια - π. Γεώργιος Μεταλληνός
http://www.sophia-ntrekou.gr/2014/05/Kvnstantinos-o-megas-istorikh-alitheia.html

Ενθυμούμαι την κατοχή και βλέπω μια σημαία 

αγκυλωτή, τρομαχτική που ανεμίζει χυδαία. 

Ο Γλέζος, ο λεβέντης πηγαίνει και τη βγάζει 

και με τούτη του την πράξη τον ουρανό αλλάζει. 

Κοιτάζω την Ακρόπολη και βλέπω μια σημαία 

ηλιόλουστη, κυανόλευκη που κυματίζει ωραία. 

Συμβολικά και γραμμικά ηρωικά θηρία 

χαράξανε τον θάνατο και την ελευθερία. 

Σχετικά θέματα:

• Τι πρέπει να ξέρουμε περί Δευτέρας Παρουσίας, Κρίσεως και Αντιχρίστου. Ερμηνευτικά στην Αποκάλυψη
• Ο Χριστιανός μπροστά στο θάνατο (Επιστολή κυρίας, που ήθελε να μάθει πως μπορεί να βοηθήσει μια ψυχή)
• Η Ανάσταση ως απάντηση στις θεωρίες μετενσάρκωσης και ο Άγιος Παΐσιος για την μετεμψύχωση (και Βίντεο)
• Τα κοιμητήρια και η Παναγιά των κοιμητηρίων
• Πως εκδικούνται οι νεκροί (Περί εκτρώσεων) Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς
• Ψυχοσάββατο: Περίπατος στα Κοιμητήρια «Τα Οστά Ομιλούν»

Σχετικά με τον Θάνατο

Ένα φως αναζητώ,
να νικήσω το σκοτάδι,

και τη μέρα που θα έρθει,
να τη νιώσω μ'ένα χάδι.

Σ. Βαμβακάρης

Έφυγε στις 17 Ιουνίου 2019 για την Χώρα του Φωτός που νικά το σκοτάδι στην Πύλη του Παραδείσου, ο συνθέτης και δεξιοτέχνης του μπουζουκιού, Στέλιος Βαμβακάρης, γιος του πατριάρχη του ρεμπέτικου, Μάρκου Βαμβακάρη, σε ηλικία 72 ετών. Η κηδεία του θα τελεστεί την Πέμπτη στις 20 Ιουνίου 2019 και ώρα 16.00, στο τρίτο (Γ') Νεκροταφείο Αθηνών.

Ο Στέλιος Βαμβακάρης (2 Μαρτίου 1947 - 17 Ιουνίου 2019) γεννήθηκε στον Πειραιά. Λαϊκός μουσικός συνθέτης και δεξιοτέχνης του μπουζουκιού, δευτερότοκος γιος του Μάρκου Βαμβακάρη. (βλ. εδώ)

Υπήρξε επαγγελματίας μουσικός από την ηλικία των δώδεκα ετών στο πλευρό του πατέρα του Μάρκου, και συνεργάστηκε με σημαντικούς μουσικούς του ρεμπέτικου, όπως ο Παπαϊωάννου, ο Τσιτσάνης, ο Παγιουμτζής και ο Περπινιάδης, καθώς και με εκπροσώπους της λαϊκής και έντεχνης μουσικής σκηνής, όπως ο Γιώργος Ζαμπέτας, η Καίτη Γκρέυ, η Βίκυ Μοσχολιού, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, η Σωτηρία Μπέλλου, ο Παύλος Σιδηρόπουλος, ο Νίκος Ξυλούρης, ο Γιώργος Νταλάρας.

Εκτός από τη δουλειά του στο λαϊκό τραγούδι, ο Στέλιος Βαμβακάρης είναι από τους πρωτοπόρους μουσικούς που ασχολήθηκαν με τις κοινές ρίζες των Αμερικάνικων blues και του μπουζουκιού. Χρησιμοποιώντας διαφορετικά κουρδίσματα του τρίχορδου μπουζουκιού, τα λεγόμενα καραντουζένια έγραψε και συνεχίζει να γράφει τραγούδια με αυστηρά προσωπικό στυλ που μοιάζει με ένα ιδιαίτερο κράμα πειραιώτικου ρεμπέτικου και blues. Στις 24 Σεπτέμβρίου του 1988 ηχογράφησε με τον Louisiana Red το δισκο/CD «Το μπλουζ συναντά το Ρεμπέτικο» από την εταιρία: «Εβδομη Διάσταση», που περιέχει 8 blues κομμάτια με μπουζούκι και μπαγλαμά (βλ. παρακάτω το βίντεο). Το 1994 έγραψε μουσική για τον δίσκο Ρομαντικοί Παραβάτες «Η Φαντασία στην Εξουσία» ο οποίος ξεχώρισε για τον ιδιαίτερο ήχο του.

Η καλλιτεχνική αξία του ιδιαίτερου ύφους της μουσικής του έχει αναγνωριστεί και από τη διεθνή blues κοινότητα. Σε φεστιβάλ στη πόλη Φάλον (Σουηδία) έπαιξε μαζί με τον Τζον Λι Χούκερ και το 2003, στο φεστιβάλ World Got The Blues στο Λονδίνο με τον Taj Mahal και την Cesaria Evora. To 2010 έπαιξε στο Palais des Beaux Arts στο Βέλγιο μπροστά σε δύο χιλιάδες άτομα στο φεστιβάλ Balkan Trafik.

Έχει ταξιδέψει σε πολλές χώρες του κόσμου όπου παρουσιάζει τα τραγούδια του αλλά και τραγούδια του πατέρα του Μάρκου. Έχει συνθέσει μουσική για τον κινηματογράφο, όπως για την ταινία του Γιώργου Πανουσόπουλου «Μια μέρα τη νύχτα». Πολλά αξιόλογα τραγούδια του, σε στίχους δικούς του, του πατέρα του αλλά και σημαντικών ποιητών και στιχουργών όπως ο Τάσος Λειβαδίτης, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, και ο Λευτέρης Χαψιάδης δεν έχουν κυκλοφορήσει στη δισκογραφία.

Μεγάλη και Σημαντική η προσφορά του στην Ελληνική μουσική.
† Καλό Παράδεισο στον αείμνηστο καλλιτέχνη † sophia-ntrekou.gr


Εύγλωττος ο τίτλος του δίσκου «Το Blues συναντά το Ρεμπέτικο» που τον υπογράφουν ο Λουιζιάνα Ρεντ (κιθάρα, φωνή) και ο γιος του Μάρκου, Στέλιος Βαμβακάρης (μπουζούκι, μπαγλαμάς). Η ηχογράφηση έγινε μια κι έξω στις 24 Σεπτεμβρίου του 1988. Είχε προηγηθεί τετράωρη συναυλία, την Πρωτομαγιά της ίδιας χρονιάς, στο θέατρο «Αμόρε», όπου ο Στέλιος Βαμβακάρης αυτοσχεδίασε σε μπλουζ χωρίς να έχει κάνει ούτε μία πρόβα.

Ο δίσκος περιλαμβάνει επτά τραγούδια του Λουιζιάνα Ρεντ, ένα που συνυπογράφει ο Αμερικανός μπλουζίστας με τον Έλληνα σολίστα και ένα οργανικό, με τις υπογραφές του Στέλιου Βαμβακάρη και του Πάνου Ηλιόπουλου, που έκανε την παραγωγή και είχε κυκλοφορήσει σε βινύλιο, το 1994, από την Έβδομη Διάσταση του Πάνου Ηλιόπουλου.

TrackList:
01. Standing At My Door [04:07]
02. Voodoo Woman [05:58]
03. Nelson Mandela [05:43]
04. Korea Blues [03:29]
05. Orphanage Home Blues [10:25]
06. Hey Now Baby! [04:18]
07. That's All Right [04:27]
Bonus Tracks
08. Η Φαντασία Στην Εξουσία [04:14]
09. Greeceland [02:34]

Louisiana Red: Guitar, vocals 
Stelios Vamvakaris: Bouzouki, baglama
Music - Lyrics: Iverson Minter (Louisiana Red)
Πρώτη έκδοση: 1994 Label: Lyra Released: 2009 

Δείτε και ακούστε το βίντεο:

Συνέδριο με θέμα: «Ο Απόστολος Παύλος και ο πολιτισμός». 

Παύλεια 2014, Βέροια. Σάββατο 28 Ιουνίου 2014, ώρα: 11.20

Κ'Παύλεια. Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριομε θέμα

«Ο Απόστολος Παύλος και ο Πολιτισμός» στη Βέροια.

Παντελεήμων, Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης καί ΚαμπανίαςΧαρούλα Ούσουλτζόγλου–Γεωργιάδη, Δήμαρχος Βεροίας
Ἀρχιμανδρίτης Ἀθηναγόρας Μπίρδας, Γενικός Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος
Ἀρχιμανδρίτης Δημήτριος Μπακλαγῆς, Γραμματέας
Γεώργιος Ὀρδουλίδης, Καλλιτεχνικός Διευθυντής 

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ/ACADEMIC COMMITEE
Ἰωάννης Καραβιδόπουλος, Ὁμ. Καθηγητής Α.Π.Θ.
Ἰωάννης Γαλάνης, Ὁμ. Καθηγητής Α.Π.Θ.
Χαράλαμπος Ἀτματζίδης, Ἐπ. Καθηγητής Α.Π.Θ. 

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ / SECRETARY
Ἀρχιμανδρίτης Ἀρσένιος Χαλδαιόπουλος
Ἀρχιμανδρίτης Καλλίνικος Λιμνιώτης
Οἰκ. Λάζαρος Μουρατίδης
Νικόλαος Σούμπουρος
Θεόδωρος Ἀναστασόπουλος

πληροφορίες: Ιερά Μητρόπολις Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας
Επιμέλεια και Πηγή: Σοφία Ντρέκου / Αέναη επΑνάσταση

• Video Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: "Ο Απόστολος Παύλος και η διαχείριση κρίσεων". Συνέδριο με θέμα: "Ο Απόστολος Παύλος και ο πολιτισμός". Παύλεια 2014, Βέροια. Σάββατο 28 Ιουνίου 2014, ώρα: 11. 20 - Video - Pdf (It)2 - Pdf - Κείμενο

Κ'Παύλεια. Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Ο Απόστολος Παύλος και ο Πολιτισμός» στη Βέροια: Το καθιερωμένο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο που διοργανώνει εδώ και είκοσι χρόνια η Μητρόπολη Βεροίας, Καμπανίας και Ναούσης θα διεξαχθεί στις 26-28 Ιουνίου 2014 στην Αντωνιάδειο Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Δήμου Βεροίας. Φέτος το θέμα του συνεδρίου είναι «Ο Απόστολος Παύλος και ο… Συνέχεια →

Ιωάννης Καραβιδόπουλος, Η συμβολή του Αποστόλου Παύλου στην οικοδόμηση του ευρωπαϊκού πολιτισμού: Η εισήγηση του Ομότιμου Καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ στο Β'Αγιολογικό Συνέδριο της Σμύρνης με θέμα: Οι απαρχές του Χριστιανισμού στην Ιωνία και οι βιβλικοί άγιοι (7-9/02/2016) Όταν βρίσκεται κανείς κάτω από τον επιβλητικό τρούλο της Sant Paul’… Συνέχεια →

Κήρυξη έναρξης του 20ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Ο Απόστολος Παύλος και ο Πολιτισμός» από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο: Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμοςκηρύσσοντας την έναρξη εργασιών του Συνεδρίου τόνισε: «Ιδιαίτερη χαρά μας δίνει κάθε χρόνο η είδηση της συγκλήσεως των παυλείων και μείζονα ακόμη εφέτος που συμπληρώνονται 20 χρόνια από την ευλογητή καθιέρωση… Συνέχεια →

Στην ιστοσελίδα μας:

• Διάβασε το κεφάλαιο 26 - H απολογία του Παύλου μπροστά στον Aγρίππα - Αφού διάβασες - Διάλεξη του Ν. Λυγερού με θέμα: «Ο Απόστολος Παύλος ως συνεχιστής του Έργου Του».

• Πέτρος και Παύλος οι Πρωτοκορυφαίοι Απόστολοι (Επιστολές και Βίντεο)

• Διάλεξη κ. Νίκου Λυγερού: «Ο Απόστολος Παύλος και η διαχείριση κρίσεων». Συνέδριο

• Σκυταλοδρομία φωτός: Ο Χριστός είναι ο χρόνος, ο Παύλος είναι ο χώρος κι ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος η πορεία

• Για να παραμείνει στο Χρόνο ο Απόστολος Παύλος - Ο μαθητής που δεν έχει άμεση πρόσβαση στον ίδιο τον Δάσκαλο - Τι θα ήταν η Εκκλησία αν δεν είχε αλλάξει ο Απόστολος Παύλος

ιφιγένεια γεωργιάδου: Πρωτότυπη προσέγγιση του κ. Ν. Λυγερού Sophia, η χρονοστρατηγική του Παύλου που ενδιαφέρεται για την μεταλαμπάδευση της πίστης ...ενισχύοντας την στρατηγική επιβολής της δυναμικής του χρόνου μέσα από την μνήμη της ανθρώπινης συνειδητότητας ...που λειτουργεί ως εκκλησία... της Θεανθρώπινης παρουσίας του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού!!! 5 χρόνια

της Σοφίας Ντρέκου

Βίντεο: ΑΘΩΣ: Χίλια χρόνια σαν μια μέρα - Ντοκιμαντέρ

Σκηνοθεσία: Werner Otto Feißt Διάρκεια: 50'Εκδόσεις: Ίνδικτος

Πέντε η ώρα το πρωί. Πάνω στην κορυφή του Αγίου Όρουςχαράζει μια καινούργια μέρα. Στον περίβολο της Σιμωνόπετρας χτυπά το σήμαντρο - πρόσκληση στη θεία Λειτουργία. Τη γιορτή της παρουσίας του Θεού μεταξύ των ανθρώπων. Οι μοναχοί φέρνουν ως προσφορά κάθε εμπειρία που είχαν μόνοι τους με τον Θεό. Φέρνουν ακόμα ως προσφορά τον ίδιο τον εαυτό τους. Το μοναστήρι είναι κιβωτός αγίων, πολιτεία αγιαζομένων. Ένα κομμάτι του Βυζαντίουεξακολουθεί να ζει ως σήμερα στον Άθω. Τι νόημα έχει πια ο χρόνος εδώ... «Χίλια χρόνια σαν μια μέρα».

Οι απαρχές της αγιορείτικου μοναχισμού σμπίπτουν συμβατικά με την ίδρυση του πρώτου μεγάλου κοινοβίου το 963, τη Μεγίστη Λαύρα, από τον όσιο Αθανάσιο Αθωνίτη. Στην υπέρχιλιόχρονη ιστορία και παρουσία του το Άγιον Όρος αναδεικνύεται το μείζον κέντρο της λατρευτικής, πνευματικής και εκκλησιαστικής ζωής. Το μωσαϊκό της αγιορείτικης μοναχικής βιοτής εκπροσωπούν οι 20 κυρίαρχες μονές, οι ιερές σκήτες, τα κελλιά και τα ερημητικά ασκηταριά, χώροι και τρόποι που ποτίζουν το δέντρο της ασκητικής ζωής.

Ο μοναχός επιθυμεί διακαώς να γίνει ουρανοπολίτης. Αυτή είναι η εικόνα που αναδύεται από το καθημερινό πρόγραμμα ενός μοναστηριού. Με τον ευλογημένο συνδυασμό της προσευχής και της εργασίας, η τέχνη της καλογερικής, διαιρεί το ημερονύκτιο ισομερώς σε προσευχή, εργασία και ανάπαυση. Οι μοναχοί με αγώνα, νηστείες, αγρυπνίες, «εν στεναγμοίς αλαλήτοις», επιδιώκουν την καλλιέργεια των αρετών, βιώνοντας την ορθόδοξη πνευματικότητα σε όλο της το μεγαλείο.

Η Ιερά Σίμωνος Πέτρα χτισμένη από τον Όσιο Σίμωνα το 13ο αι., σε υψόμετρο 300 μέτρα από τη θάλασσα, πάνω σε βράχο από γρανίτη, αποτελεί ένα από τα τολμηρότερα οικοδομήματα της αγιορειτικής πολιτείας. Παρά τις αλλεπάλληλες καταστροφές, οι οποίες στέρησαν στη Μονή πολύτιμα κειμήλια, η Σιμωνόπετρα δεσπόζει της αθωνικής χερσονήσου με το επταώροφο πυργωτό  της οίκημα.

Στο ντοκιμαντέρ που ακολουθεί παρουσιάζεται με ενάργεια και επιτυχημένη σκηνοθετική ματιά ο αγιορείτικος μαναχικός τρόπος ζωής, έτσι όπως βιώνεται στην Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας. Στο ντοκιμαντέρ αποτυπώνεται όλη η καθημερινότητα του μοναστηριού από το πρώτο τάλαντο της πρωινής ακολουθίας έως τη τελευταία κοινή προσευχή των μοναχών. Ιδιαίτερη ευλογία για την παραγωγή είναι η παρουσία του Προηγουμένου της Σιμωνόπετρας Γέροντα Αιμιλιανού.

Οι άγιοι του Αγίου Όρους είναι οι φιλόστοργοι πατέρες των Αγιορειτών. Η αγάπη μας προς αυτούς προέρχεται από χρέος και ευγνωμοσύνη για τις δωρεές τους. Είναι αγάπη τέκνων προς κηδεμόνες, μαθητών προς διδασκάλους. Αυτοί μετέβαλαν την αγριότητα του Όρους σε ημερότητα, τον ακατοίκητο τόπο τον έκαναν κατοικήσιμο, την έρημο τη μετέτρεψαν σε πολιτεία. Έγιναν κτήτορες μονών και σύναξαν πλησίον τους πλήθη μοναχών. Όσο ζούσαν ήταν σύμβουλοι και μετά την τελευτή τους έγιναν πρεσβευτές για όλους. Μοναχοί από διαφόρους τόπους συγκεντρώθηκαν σ’ ένα τόπο και πήραν ένα όνομα. Ακόλουθοι του πρώτου ησυχαστή Πέτρου, που του είπε η Θεοτόκος τη χαροποιό επαγγελία, περί συνεχούς προστασίας του Όρους. Και έγινε πράγματι η Θεοτόκος μόνιμη σκέπη, φρουρός και ιατρός όχι μόνο των άγιων, αλλά και όλων των μοναχών.

Από τους αγίους του ονομάσθηκε το όρος του Άθω άγιον. Αυτοί είναι η ωραιότητα του Όρους, το μεγαλείο του και η ακτινοβόλος θερμότητα που αναπαύει τους πιστούς. Άγιον Όρος, κατά τον άγιο Νικόδημο, σημαίνει «τόπος άγιότητος· τόπος καθαρότητος· τόπος όπου επάτησαν τόσων αγίων πόδες. Τόπος, όστις έχει εζυμωμένα τα χώματα από τα αίματα, από τους ιδρώτας, και από τα δάκρυα εκατοντάδων και χιλιάδων οσίων Πατέρων εν ενί λόγω, το Άγιον Όρος είναι τόπος αρετής και αγαθοεργίας».

Οι άγιοι του Αγίου Όρους ανέδειξαν το Όρος και το έκαναν θαυμαστό όπως το Σινά, τα όρη της Παλαιστίνης, το Πηλούσιο, το Γαλήσιο, τον Λάτρο, τον Όλυμπο της Βιθυνίας. Οι άγιοι και οι μαθητές τους στο πέρασμα των αιώνων, ως όσιοι και μάρτυρες, ησυχαστές και κοινοβιάτες, έγκλειστοι και ιεραπόστολοι, αναδείχθηκαν λαμπροί συνεχιστές της γνήσιας Ορθόδοξης μοναχικής παραδόσεως, που τη φύλαξαν όπως γεννήθηκε στα λίκνα του Ανατολικού Μοναχισμού με αγρυπνίες και θυσίες...

Ο κοινός εορτασμός των αγίων του Αγίου Όρους αρχίζει με τη σύνθεση της ακολουθίας και του εγκωμίου τους από τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, που είναι και ο τελευταίος συναξαριογράφος... Ο άγιος Νικόδημος ξεκίνησε την εργασία του αυτή «προτροπή και αξιώσει της Ιεράς και κοινής Συνάξεως πάντων των Μοναστηριακών του Αγίου Όρους Πατέρων». Ακολουθία και εγκώμιο τυπώθηκαν στην Ερμούπολη της Σύρου το 1847 μ.Χ., «διά συνδρομής της Σεβάσμιας ομηγύρεως των εν Άθω Πατέρων», οι οποίοι προεγράφησαν για πεντακόσια περίπου αντίτυπα, και προς «κοινήν των Μοναχών, και πάντων των Ορθοδόξων Λαϊκών Χριστιανών ωφέλειαν». Ο ακριβής χρόνος της συγγραφής δεν είναι γνωστός.

Η πρώτη χρονολογημένη εικόνατης Συνάξεως των Αθωνιτών Πατέρων αγιογραφήθηκε το 1796 μ.Χ. και βρίσκεται στο αντιπροσωπείο της ιεράς μονής Κωνσταμονίτου στις Καρυές. Πιθανώς το 1796 μ.Χ. να γράφτηκε η ακολουθία και μέχρι της εκδόσεως της να κυκλοφόρησε σε χειρόγραφα, όπως συνηθιζόταν. Περί το 1800 μ.Χ. αγιογραφήθηκε η εικόνα των Αγιορειτών Αγίων, που βρίσκεται στην αίθουσα των Συνάξεων της Ιεράς Κοινότητος, ενώ παλαιότερα βρισκόταν στο τέμπλο του ιερού ναού του Πρωτάτου Καρυών Αγίου Όρους.

Ο άγιος Νικόδημος στο γλαφυρό του εγκώμιο πρός τους οσίους αναφέρει τους λόγους που τον οδήγησαν στην «καινή και κοινή μνήμη πάντων των του Όρους άγιων Πατέρων».

Γιατί «κοινοί προστάται και ευεργέται όλου κοινώς του αγίου Όρους» φάνηκαν. Αυτοί οι οποίοι «έγιναν εις ημάς μυρίων αγαθών πρόξενοι» άξιο είναι να εορτάζονται μαζί. Παλαιά συνήθεια της Εκκλησιάς ο κοινός εορτασμός αγίων, όπως των «εν Σινά και Ραϊθω αναίρεθέντων Οσίων», των «εν τω Σαββάτω της Τυρινης Οσίων Πατέρων», των «εν τη Λιβύη και Αιγύπτω και Θηβαΐδι ασκησάντων» και άλλων πολλών αγίων εόρτιες συνάξεις κατά χώρες, τόπους και μονές. Συνεχίζοντας ο άγιος Νικόδημος γράφει πως, με την κοινή πανήγυρη των Αγιορειτών Οσίων, «όσοι Πατέρες του Όρους, είτε από τους ονομαστούς, είτε από τους ανωνύμους, έμειναν έως τώρα ανεγκωμίαστοι, διότι δεν έχουσιν ιδίαν ασματικήν ακολουθίαν, διά της κοινής ταύτης ακολουθίας και εορτής, και αυτοί» καθίσταται δυνατόν πλέον να «τιμώνται και εορτάζωνται». Ακόμη «ίνα μη ως αχάριστα τέκνα φανώμεν, μη τιμήσαντες κοινώς τους πνευματικούς ημών Πατέρας τούτους και διδασκάλους και ευεργέτας και οδηγούς, των οποίων και τα Μοναστήρια κατοικούμεν, και τας διδασκαλίας εντρυφώμεν, και τον άρτον αυτών τρώγομεν». Και ακόμη «ίνα η κοινή αύτη των αγίων Πατέρων εορτή, γένηται παρακίνησις προς μίμησιν της αρετής, και του ζήλου αυτών εις ημάς τους μοναχούς του νυν καιρού».

Η πλήρης ασματική ακολουθίατων οσίων είναι γραμμένη με όλη τη χάρη και την αγάπη του θείου Νικόδημου. Ο μεγάλος του σεβασμός προς τους τιμωμένους αγίους τον κάνει εκστατικό, θαυμαστό και εμπνευσμένο συνθέτη. Στους κανόνες του Όρθρου αναφέρονται ονομαστικά οι άγιοι, αλλά λείπουν αρκετά ονόματα. Οι κόποι του αγίου Νικόδημου και το σκύψιμο του στις αρχαίες του Όρους βιβλιοθήκες δεν του έδωσαν όλα τα ακριβά μυστικά τους. Προσπάθεια συμπληρώσεως της ακολουθίας έκανε ο σύγχρονος και ήδη μακαριστός υμνογράφος μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, αλλά και από εδώ απουσιάζουν ονόματα αγίων, που η έρευνα στις ημέρες μας έφερε στο φως.

Η ακολουθία των οσίων ψάλλεται πανηγυρικά, με ιδιαίτερη λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια, τη Δεύτερη Κυριακή του Ματθαίου, μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων, σε όλες τις αγιορείτικες μονές και σκήτες και ιδιαίτερα στους προς τιμή των οσίων ναούς και το Πρωτάτο...

Η τιμή των Αγιορειτών Οσίων, παρότι επικεντρώνεται στον τόπο που έζησαν, δεν άργησε να λάβει και ευρύτερες διαστάσεις. Έτσι τιμώνται κι εορτάζονται στις γενέτειρες τους και στις περιοχές που έδρασαν ή που κατέχουν εικόνες και τίμια λείψανα τους...

(Μωϋσέως Μοναχού Αγιορείτου, Οι Άγιοι του Αγίου Όρους, 

Εκδ. Μυγδονία 2008, σ. 25-26,115-119 αποσπάσματα).

Αν εξετάσουμε ορθολογικά την έννοια της άγονης γραμμής θα συνειδητοποιήσουμε ότι εμπεριέχει μερικά δομικά στοιχεία που είναι θεμελιακά. Ενώ κοιτάζουμε συνεχώς πού είναι η χωρική δυσκολία που αντιπροσωπεύει η άγονη γραμμή δεν βλέπουμε τον λόγο της ύπαρξής της.

• Το Άγιο Όροςκαι τα Μετέωραανήκουν στα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα που ακολούθησαν την στρατηγική των Θερμοπυλών που αποτελούν το αρχέτυπο της χωρικής ήττας που είναι μία χρονική ήττα. Και το ίδιο ισχύει και για τη μάχη της Κρήτης.

Δείτε επίσης:

Facebook Συνομιλίες:
Σοφία Ντρέκου Υδάτινοι Λόγοι 30 Οκτωβρίου 2014

ιφιγένεια γεωργιάδου: η βαρβαρότητα θέλησε να σε εξοντώσει κι όχι μόνο για σένα αλλά για όλη τη μνήμη που έχεις μέσα σου ακόμα κι αν είναι αόρατη για τους άλλους διότι είναι η ουσία. Ν. Λυγερός 30 Οκτωβρίου 2014 στις 11:09 μ.μ.

υιος/(Sotirios Laliotis): Ιφιγένεια, είναι η βαρβαρότητα, ή οι έχοντες την κάθε ιστορική στιγμή το πάνω χέρι, επιβάλουν τους κανόνες τους, με όφελος την συντήρησή τους στην εξουσία. Φυσικά εύκολος ο αποπροσανατολισμός, πάντα θα υπάρχουν αυτοί που μπορούν και κάνουν το άσπρο μαύρο, φυσικά μπορούν και κάνουν παιχνίδι, λόγω του απαίδευτου περιβάλλοντος. Καλή σας ημέρα και σε όποιους προσπαθούν για αφύπνιση. 31 Οκτωβρίου 2014 στις 7:28 π.μ.

ιφιγένεια γεωργιάδου: οι έχοντες την κάθε ιστορική στιγμή το πάνω χέρι, επιβάλουν τους κανόνες τους>>> υιος/(Sotirios Laliotis) συμφωνώ..... παρουσιάζεις με λεπτομερή καταγραφή μία μορφή της βαρβαρότητας....μέσα στις τόσες άλλες.... 2 Νοεμβρίου 2014 στις 1:10 π.μ.

Ο ήχος ανεβαίνει, βροντά

και μετασχηματίζεται σε μουσική

πέρα για πέρα στη γαλανή ψυχρότητα

της χώρας των ηφαιστείων

για ν’ αφήσει το ίχνος του

όπως η λάβα μέσα στη θάλασσα

εις πείσμα της καταιγίδας

που ο Shakespeare δεν γνώρισε

όμως ο χαμελαίων ασάλευτος

κοιτά το ηλιοβασίλεμα 

για να μην ξεχνά

πως είν’ αόρατο το ουσιώδες

διότι βρίσκεται μέσα στον χρόνο.

Έρευνα, επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

♦️ Nicodemus the Hagiorite - Wikipedia


♦️ «Ανέσπερον Φως» ANESPERON FOS 14-7-12 - Αγ. Νικόδημος Αγιορείτης

♦️ Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Ομιλεί ο Σεβασμιώτατος μητροπολίτης πρ. Ερζεγοβίνης κ. Αθανάσιος

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

κι αν δεν το πιστεύεις

διάβασε απλώς το λεξικό

των αρχαίων ελληνικών

για να καταλάβεις

ότι είναι έγκλημα

να αλλάξεις το νόημα

αυτής της λέξης

γιατί δεν ήταν κοινωνική

και η κοινωνία

αποφάσισε να την εκφυλίσει

μόνο και μόνο

για να μην έχει

ενοχές για τις πράξεις

που τόλμησε
ενάντια στην Ανθρωπότητα.

Η ουσία της εμπάθειας

Ν. Λυγερός, Β. Τσατσαμπά

θα μπορούσες να νιώσεις κι εσύ

τη συγκίνηση που είχαν οι Αρχαίοι

όταν χρησιμοποιούσαν τη λέξη

για να τη διαχωρίσουν

από την απλή συμπάθεια

όπου πάσχεις βέβαια

κοντά στον άλλο

αλλά όχι μαζί του

γιατί δεν μπορείς

να εισχωρήσεις στο πάθος του

και απλώς το κοιτάς

ως ξένος παρατηρητής

που δεν έχει τη δυνατότητα

να περάσει την πράσινη γραμμή

για να πάρει θέση

σε αυτόν τον αγώνα

όπου το πρόσωπο

αναζητά ανθρωπιά

γιατί δεν βλέπει ομορφιά

και νιώθει την μοναξιά

ενώ βρίσκεται κοντά

σ'ένα πλήθος αδιάφορο.

Ν. Λυγερός: Συνειδητοποιημένη εμπάθεια

Σπορά και διασπορά στον Χρόνο.

είναι η μόνη γνήσια

γιατί σχετίζεται

με τα πάθη του 

και ξέρει ο θεάνθρωπος

πώς είναι ο πόνος 

όλων των ανθρώπων,

χάρη σε αυτή

μπόρεσε να θυσιαστεί

για όλους τους άλλους

δίχως να υπολογίσει

το δικό του κόστος

γιατί όλη η ζωή του 

είναι μια προσφορά

που δεν έχει νόημα

άμα δεν έχει ρόλο

ούτε σκοπό να σώσει

γι'αυτό αν θέλεις

να είσαι σίγουρος

για την έννοια της λέξης

άκου τι λες 

την ώρα της προσευχής

για να δεις κι εσύ
με την καρδιά σου.

Η προικισμένη εμπάθεια
είναι αυτή που επιτρέπει

να κάνεις βουτιά

στο απέραντο γαλάζιο

της ψυχής του άλλου

για να μπορέσεις κι εσύ

να νιώσεις πώς νιώθει

πραγματικά την ώρα

της ανάγκης

δίχως να σου ζητήσει

τίποτα το συμβατικό

διότι ξέρει κι αυτός

ότι τα προικισμένα παιδιά

βλέπουν με την καρδιά

γιατί έχουν μάθει

από πολύ μικρά

για τον μικρό πρίγκιπα

και την εμπάθειά του

που του έδωσε τη δυνατότητα

να βρει στους ανθρώπους

Σημείωση Σοφία Ντρέκου:
Ετυμοπερίεργα - Γεώργιος Μπαμπινιώτης

Ελληνικές λέξεις με άλλη σημασία στην αγγλική γλώσσα:
empathy = συμπάθεια !... sympathy = συλλυπητήρια !...

Το φαινόμενο δεν αφορά μόνο σε λέξεις από την Ελληνική. Συμβαίνει γενικότερα. Ωστόσο, χαρακτηρίζει πολλές λέξεις από τη γλώσσα μας, επειδή είναι πολύ συχνή η χρήση λέξεων, ειλημμένων από την Ελληνική (δάνεια) ή πλασμένων από την Ελληνική (ελληνογενείς λέξεις). Θα αναφερθώ σε δύο εμφανή ομόρριζα παραδείγματα.

Η λέξη εμπάθεια (από το αρχαίο εμπαθής) είναι μια ελληνιστική λέξη που σήμαινε αρχικά «το έντονο πάθος» για να εξελιχθεί στη σημασία «κακότητα, προκατειλημμένη αρνητική ή εχθρική στάση». Η λέξη ελήφθη από την Αγγλική ως empathy για να δηλώσει «τη συμμετοχή στο πάθος, σ’ αυτό που παθαίνει κάποιος και υποφέρει, στη δυστυχία τού άλλου μέχρι πλήρους ταυτίσεως» και, τελικά, «τη συμπάθεια, τη συμπόνια». Έφτασε δηλ. να δηλώνει το ακριβώς αντίθετο τής ελληνικής λέξης εμπάθεια!

Διαφορετικά εξελίχθηκε η ομόρριζη ελληνική λέξη συμπάθεια, η οποία πέρασε επίσης στην Αγγλική (μέσω τής Λατινικής) ως sympathy. Κι αυτή δήλωσε «την εναρμόνιση με τα συναισθήματα κάποιου άλλου» για να φτάσει τελικά και στη σημασία «συλλυπητήρια» ως έκφραση «τής συμμετοχής στη λύπη, στο πένθος, στην ατυχία τού άλλου». babiniotis.gr


Perfection 14 7 7/2013. En. The notion of empathy.

1. 
   

   Βίντεο Ν. Λυγερός: Η εμπάθεια του Χριστού 1:34

   Βίντεο Ν. Λυγερός: Η εμπάθεια του Χριστού

1. 
   
   

   Βίντεο Ν. Λυγερός: Η προικισμένη εμπάθεια 1:04

   Βίντεο Ν. Λυγερός: Η προικισμένη εμπάθεια

1. 
   

   Βίντεο Ν. Λυγερός: Αν είχες περισσότερη εμπάθεια 1:32

   Βίντεο Ν. Λυγερός: Αν είχες περισσότερη εμπάθεια

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός 

(Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ'το Α.Π.Θ.) 

E-mail:ailiadi@sch.gr - Osia Makrina by Amalia Iliadi

Οδοιπορώντας ανάμεσα στους πλούσιους λειμώνες της Πατερικής γραμματείας, συνάντησα στο μικρό αυτό κείμενο του Γρηγορίου Νύσσης, την πρωτοπόρο γυναικεία οσιακή μορφή, της οποίας η προσωπική ζωή «μεθόριος ην της τε ανθρωπίνης και της ασωμάτου φύσεως». (Γρηγόριος Νύσσης).

Γνώρισα την «Θεολόγον», την «Φιλόσοφον», την «Διδάσκαλον», που με το παράδειγμά της έθρεψε πνευματικά χορείες παρθένων, και τις οδήγησε προς την Άνω Σιών (Άνω Ιερουσαλήμ - Ουράνια Βασιλεία). Θαύμασα την καλλιτέχνη, που σφυρηλάτησε μεθοδικά και αρμολόγησε με τέχνη τα πρώτα λιθάρια, για το χτίσιμο της προσωπικότητας των αγίων Αδελφών της- Μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας – Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου Νύσσης, Πέτρου Σεβάστειας και Ναυκρατίου.


Ο εγκωμιαστικός λόγος του «εις τον Βίον της Οσίας Μακρίνας» (ο επικρατέστερος τίτλος κατά τη χειρόγραφη παράδοση), αν και φέρει μορφή επιστολής, είναι εκτενής, γιατί όπως λέει και ο ίδιος προς τον παραλήπτη, η περιγραφή της ζωής της «Μεγάλης» του αδελφής απαιτούσε μια τέτοια μακρηγορία. Ο συγγραφέας, με σεμνότητα και χρονική ακολουθία, διηγείται γεγονότα και περιστατικά, για να ολοκληρώσει κλιμακωτά, όσο πιο αδρά μπορεί, την εικόνα της Οσίας που υπήρξε και «Διδάσκαλός» του. Μέσα στο πλούσιο περιεχόμενό του, παρουσιάζει πλήρως το μεγαλείο, τις αρετές, τις γνώσεις και τα χαρίσματα της βιογραφούμενης Οσίας, που υπήρξε πρωτοπόρος στην κοινοβιακή, μοναχική ζωή. Ορισμένα τμήματα της επιστολής συγκινούν με την ευαισθησία του συγγραφέα στη σύλληψη και απόδοση περιστατικών και γεγονότων. Σε αρκετά σημεία του λόγου συναντάμε επίσης φιλοσοφικές ενατενίσεις και αντιμετωπίσεις των δυσκολιών της ζωής και του προβλήματος του θανάτου εκ μέρους της Οσίας.

Ο Γρηγόριος Νύσσης, αποτεινόμενος στη νεκρή πια αδελφή του, της υπενθυμίζει τη συνάντησή τους όταν συνταξίδευαν προς την Αντιόχεια. Όταν επρόκειτο, κατά το τάξιμό του, να επισκεφθεί τα Ιεροσόλυμα, για να δει στους τόπους εκείνους τα σημάδια της ένσαρκης παρουσίας του Χριστού. Κατά τη συνάντησή τους, που, φυσικά, δεν πέρασε εν σιωπή, επειδή η σύνεση της Μακρίνας έδινε πολλές αφορμές για συζήτηση, ενώ ανέφεραν διάφορα θέματα, ο λόγος έφθασε-όπως πολλές φορές συμβαίνει-στη ζωή ενός αγίου. Η Μακρίνα, κατά τον αδελφό της και συγγραφέα του βίου της, υπήρξε γυναίκα μόνο ως προς τη φυσική της διάπλαση, γιατί, κατά τα’ άλλα, ξεπέρασε τη γυναικεία, αδύναμη φύση.
Η μητέρα της Μακρίνας είχε, κατά το Γρηγόριο, τόση αρετή που σε κάθε της ενέργεια αφηνόταν να την καθοδηγεί το θέλημα του θεού. Τόσο πολύ είχε αγαπήσει την καθαρή και παρθενική ζωή, ώστε και το γάμο δεν τον διάλεξε με την θέλησή της. Έμεινε όμως ορφανή και από τους δυο γονείς της, ενώ βρισκόταν στο άνθος της νεότητάς της. Η φήμη της ομορφιάς της ξεσήκωνε πολλούς για να τη μνηστευθούν. Έτσι υπήρχε κίνδυνος, αν θεληματικά δεν παντρευόταν κάποιον, να πάθει κάτι κακό από διαβολική ενέργεια χωρίς να το θέλει, επειδή ήταν έτοιμοι να την αρπάξουν οι μανιακοί εραστές για το κάλλος της. Γι’ αυτό, αφού διάλεξε το γνωστό κι αναγνωρισμένο για τη σεμνότητα της ζωής του (το Βασίλειο, τον πατέρα τους, εννοεί ο συγγραφέας), ώστε έτσι να αποκτήσει φύλακα της ζωής της, αμέσως με τους πόνους του πρώτου τοκετού έγινε μητέρα της Μακρίνας. Τότε λοιπόν, όταν πλησίαζαν οι μέρες που θα ελευθερωνόταν από τους πόνους του τοκετό, καθώς έπεσε να κοιμηθεί, είδε ένα όνειρο:Της φάνηκε πως βάσταζε στα χέρια της αυτό το βρέφος που είχε ακόμη στα σπλάχνα της και κάποιος με μορφή κι ενδυμασία μεγαλοπρεπέστερη απ’ όποια έχει ένας κοινός άνθρωπος, παρουσιάσθηκε και κάλεσε με το όνομα «Θέκλα» το βρέφος που κρατούσε στα χέρια της. Το όνομα εκείνης της Θέκλας για την οποία πολύς λόγος γίνεται ανάμεσα στις Μοναχές. Αφού το επανέλαβε αυτό τρεις φορές, εξαφανίσθηκε ανακουφίζοντάς την συγχρόνως από τους πόνους του τοκετού. Όταν ξύπνησε, το όνειρο είχε ήδη γίνει πραγματικότητα. Το κρυφό λοιπόν όνομά της Μακρίνας ήταν εκείνο. Φαίνεται όμως πως αυτός που εμφανίσθηκε, είπε αυτό το όνομα, όχι τόσο για να δώσει κάποια ονομασία στην κόρη που θα γεννιόταν, όσο για να προαναγγείλει τη ζωή της νέας, και να υποδηλώσει την ομοιότητα της προαιρέσεως που θα είχε με τη «συνώνυμή» της αγία Θέκλα. Η Θέκλα ήταν μαθήτρια του αποστόλου Παύλου. Όταν άκουσε στο Ικόνιο, την ιδιαίτερή της πατρίδα, την περί παρθενίας διδασκαλία του διέλυσε τη μνηστεία της και τον ακολούθησε βοηθώντας τον στο έργο του. Ο Βασίλειος Σελεύκειας στο «Acta» του αναφέρει για ερείπια ναού βασιλικής, κτισμένου πάνω στον τάφο της, στο χωριό Merymlik κοντά στη Σελεύκεια. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος συχνά στα ποιήματά του την αναφέρει σαν πρότυπο για τις παρθένες. Επίσης ο άγιος Μεθόδιος Ολύμπου στο «Συμπόσιό» του χρησιμοποιεί το όνομα Θέκλα για μια από τις δέκα παρθένες που υμνούν την παρθενία.

Ανατρέφεται λοιπόν το παιδί και ενώ υπήρχε ιδιαίτερη παραμάνα γι’ αυτό, τις πιο πολλές φροντίδες τις δέχθηκε από τα χέρια της μητέρας του. Όταν πέρασε τη νηπιακή ηλικία, έπαιρνε με μεγάλη ευκολία τα μαθήματα που ταιριάζουν στα παιδιά. Και σε όποιο μάθημα αποφάσιζαν και την «έβαζαν» οι γονείς της και σε εκείνο η εξυπνάδα της ξεχώριζε ιδιαίτερα. Η μητέρα είχε δυνατή την επιθυμία να μορφώσει τη θυγατέρα της. Όχι όμως με την κοσμική και εγκύκλιο μόρφωση, που διδάσκονται συνήθως οι πρώτες ηλικίες των μαθητών από τα «ειδωλολατρικά» ποιήματα και λογοτεχνήματα. Πίστευε πως είναι ντροπή και τελείως άπρεπο, να διδάσκονται οι τρυφερές κι εύπλαστες παιδικές ψυχές τις τραγικές ιστορίες γυναικών που έδωσαν έμπνευση και θέμα στους ποιητές, ή τις ασχήμιες των κωμωδιών ή τα αίσχη του Τρωϊκού πολέμου κι έτσι να καταμολύνονται με τις πιο άσεμνες διηγήσεις περί γυναικών. Όσα όμως μέρη από τη θεόπνευστη Αγία Γραφή είναι περισσότερο αντιληπτά στα παιδιά, αυτά ήταν τα μαθήματα της μικρής κόρης και μάλιστα η Σοφία του Σολομώντος κι απ’ αυτήν περισσότερο όσα οδηγούσαν στην «ηθική» ζωή.


Δεν αγνοούσε επίσης και από τα ψαλλόμενα μέρη της Γραφής τίποτε. Αλλά έψαλλε το κάθε τμήμα στον κατάλληλο καιρό. Όταν σηκωνόταν από το κρεβάτι, όταν καταπιανόταν με σοβαρές εργασίες, και όταν αναπαυόταν, κι όταν έτρωγε, κι όταν σηκωνόταν από το τραπέζι, και όταν πήγαινε να κοιμηθεί, κι όταν ξυπνούσε για προσευχή, παντού είχε την ψαλμωδία σαν καλή συνοδοιπόρο και δεν την άφηνε σε καμμιά περίπτωση. Και ο αδελφός της Γρηγόριος Νύσσης συνεχίζει την παραστατική του εξιστόρηση:

«Με όλα αυτά και με τέτοιες απασχολήσεις μεγαλώνοντας, και ιδιαίτερα εξασκώντας την υφαντική τέχνη, φθάνει στα δώδεκά της χρόνια, τότε που αρχίζει να λάμπει εξαιρετικά το άνθος της νεότητας. Είναι αξιοθαύμαστο πως δεν έμεινε κρυμμένη η ομορφιά της νέας. Σ’ ολόκληρη τη χώρα δεν υπήρχε κάτι τόσο θαυμαστό, που να μπορεί να συγκριθεί με τη χάρη και το κάλλος της. Ακόμη και χέρια ζωγράφων δεν μπόρεσαν ν’ αποδώσουν τέτοια ωραιότητα. Η τέχνη που τα πάντα επιχειρεί και τολμάει να καταπιάνεται με τα πιο δύσκολα θέματα, ώστε να αποτυπώνει, με την απομίμηση, και τις εικόνες των άστρων ακόμη, δεν κατόρθωσε με ακρίβεια να μιμηθεί την αρμονία της μορφής εκείνης. Γι’ αυτό ένα μεγάλο πλήθος μνηστήρων πολιορκούσε τους γονείς της, για να πετύχουν το γάμο μ’αυτή. Ο πατέρας μας, όμως, (καθώς ήταν συνετός και πολύ προσεκτικός, ώστε να διακρίνει το καλό) ξεχώρισε από τους άλλους κάποιο νέο ευγενή από τη γενιά μας, γνωστό για τη σωφροσύνη του, που μόλις είχε γυρίσει από τις σπουδές του και σ’ εκείνον υποσχέθηκε να δώσει την κόρη του, όταν βεβαίως θα έφθανε σε ηλικία γάμου».

Στο διάστημα αυτό, ο νέος ζούσε με τις καλύτερες ελπίδες και πρόσφερε στον πατέρα της κόρης, σαν νυφιάτικο δώρο, τη ρητορική προκοπή του, δείχνοντας στους δικαστικούς αγώνες, για την υπεράσπιση των αδικουμένων, τη δύναμη των λόγων του. Ο θάνατος όμως ξαφνικά έκοψε τις πιο γλυκές ελπίδες του, αρπάζοντάς τον από τη ζωή, μέσα στ’ ανθισμένα νιάτα του.

Δεν αγνοούσε βέβαια η Μακρίνα την απόφαση του πατέρα της, αλλά όταν πλέον αυτή έπαυσε να ισχύει με το θάνατο του νέου, ονομάζοντας γάμο την απόφαση του πατέρα της, σαν να είχε δηλαδή γίνει στην πραγματικότητα, αξίωσε να μείνει ελεύθερη την υπόλοιπη ζωή της. Και ήταν αυτή της η απόφαση τόσο σταθερή, που ξεπερνούσε την ηλικία της, σύμφωνα με την κρίση του αδελφού της.

Οι γονείς της πολλές φορές έφερναν τη συζήτηση στο θέμα του γάμου, επειδή ήταν πολλοί αυτοί που ήθελαν να τη μνηστευθούν από τη φήμη της ομορφιάς της. Αυτή, όμως, έλεγε πως είναι άπρεπο και παράνομο να μην αρκεσθεί στο γάμο που, μια για πάντα, καθόρισε ο πατέρας της γι’ αυτήν, αλλά ν’ αναγκάζεται να προσβλέπει σε άλλον, ενώ ένας είναι στη ζωή ο γάμος, όπως είναι μια η γέννηση κι ένας ο θάνατος. Ισχυριζόταν έντονα δε ότι αυτός, που η απόφαση των γονέων της είχε καθορίσει για σύζυγο, δεν πέθανε. Γιατί αυτόν που ζει κατά Θεό, με την ελπίδα της αναστάσεως, κι αν πεθάνει, πρέπει να τον θεωρούμε απόδημο κι όχι νεκρό. Είναι λοιπόν άπρεπο να μη φυλάμε πίστη στον ξενιτεμένο μνηστήρα, κατά την άποψη της Μακρίνας.

Η φροντίδα της κόρης Μακρίνας για τη μητέρα αντικαθιστούσε τη βοήθεια πολλών υπηρετριών. Δηλαδή, η μεν μητέρα φρουρούσε την ψυχή της νέας, η δε κόρη φρόντιζε το σώμα της μητέρας. Και σε όλα τα άλλα, όποια βοήθεια της ζητούσε, την εκπλήρωνε πρόθυμα και πολλές φορές ζύμωνε με τα ίδια της τα χέρια το ψωμί για τη μητέρα της, έργο με το οποίο δεν είχε ασχοληθεί, ουδέποτε, προηγουμένως. Όταν όμως αφιέρωσε τον εαυτό της σε ιερές διακονίες, επειδή θεώρησε πως ταιριάζει η φροντίδα αυτή στις νέες της ασχολίες, τακτικά πρόσφερε τροφή στη μητέρα, ετοιμασμένη με τον προσωπικό της κόπο. Κι όχι μόνον αυτό, αλλά και κάθε άλλη μέριμνα του σπιτιού μοιραζόταν μαζί της, γιατί ήταν μητέρα με τέσσερις γιούς και πέντε θυγατέρες και επί πλέον ήταν υποτελής σε τρεις διαφορετικούς άρχοντες, με το να είναι διασκορπισμένη η κτηματική περιουσία τους σε τρία «έθνη». Διέθεταν δηλαδή κτήματα στον Πόντο, στην Καππαδοκία και στην Αρμενία.

Τον Γρηγόριο λοιπόν, αν και τον παρέλαβε υπερβολικά υπερήφανο από την ιδέα που είχε για τη ρητορική του δύναμη, με περιφρόνηση προς όλα τα αξιώματα και με τη γνώμη ότι ξεπερνάει σε αξία και τους λαμπρούς δυνάστες ακόμη, πολύ γρήγορα τον τράβηξε προς την ασκητική ζωή. Έτσι, αφού απομακρύνθηκε από την κοσμική προβολή και καταφρόνησε την κοινή επιδοκιμασία για τη ρητορική του, μεταστράφηκε στην εργατική και χειρωνακτική ζωή και με την ολοκληρωτική ακτημοσύνη προχώρησε χωρίς εμπόδια στο δρόμο της αρετής.

Η Μακρίνα, επίσης, πείθει τη μητέρα της να εγκαταλείψει τη συνηθισμένη ζωή της και τη ματαιόδοξη συμπεριφορά της, να μη δέχεται τις φροντίδες των υπηρετριών της, όπως ήταν συνηθισμένη προηγουμένως. Να γίνει όμοια με τους άλλους στο φρόνημα και να ενώσει τη ζωή της με τη ζωή των παρθένων, κάνοντας αδελφές της με ίσα δικαιώματα όσες δούλες και υπηρέτριες είχε μαζί της. Ο αδελφός της Μακρίνας Ναυκράτιος όταν έφτασε στα είκοσι δύο του χρόνια κι αφού έδωσε σε δημόσια ακρόαση αποδείξεις για τους κόπους του στις σπουδές του, ώστε να σειστεί κυριολεκτικά όλο το θέατρο, μετά, σαν από θεϊκό κάλεσμα, περιφρονώντας όλες τις προϋποθέσεις επιτυχίας που κρατούσε στα χέρια του, ξεκίνησε με όλη τη δύναμη της ψυχής του για τη μοναχική και ακτήμονα ζωή, δίχως να πάρει τίποτα μαζί του, εκτός από τον εαυτό του. Τον ακολούθησε δε και κάποιος από τους υπηρέτες του, Χρυσάφιος το όνομά του, και γιατί τον αγαπούσε και επειδή είχε μέσα του την ίδια επιθυμία για τη μοναχική ζωή. Ζούσε λοιπόν μόνος του, αφού εγκαταστάθηκε σε μια ερημική περιοχή κοντά στον Ίρι. Είναι ο Ίρις ποτάμι που διασχίζει τον Πόντο, πηγάζει από την Αρμενία και χύνεται στον Εύξεινο Πόντο. Κοντά λοιπόν στο ποτάμι βρήκε ο νεαρός Ναυκράτιος ένα μέρος με πλούσιο δάσος. Ήταν κρυμμένο σε κάποιο κοίλωμα πλαγιάς που έφθανε μέχρι πάνω στην κορφή. Ζούσε εκεί απομακρυσμένος από τους θορύβους της πόλεως και της στρατιωτικής ζωής και από τις απασχολήσεις των αγορεύσεων στα δικαστήρια. Κι έτσι, αφού ελευθέρωσε τον εαυτό του από όλα, όσα στο πέρασμά τους ταράζουν την ανθρώπινη ζωή, φρόντιζε με τα ίδια του τα χέρια μερικούς γέροντες άρρωστους και φτωχούς, επειδή έκρινε πως ταίριαζε στη ζωή του μια τέτοια διακονία. Κυνηγώντας λοιπόν, [ψάρευε το παλικάρι] και καθώς ήταν επιδέξιος σε κάθε είδος κυνηγετικής τέχνης, πρόσφερε με το κυνήγι στους γέροντες την τροφή τους και ταυτόχρονα, με τους κόπους αυτούς, χαλιναγωγούσε την ορμή της νεότητας. Αλλά και τα θελήματα της μητέρας του πρόθυμα εκτελούσε, αν κάποτε κάτι τον πρόσταζε να κάνει. Με αυτούς τους δύο τρόπους κατόρθωνε να βαδίζει σωστά στη ζωή του. Ξαφνικά χάνεται από τη ζωή ο Ναυκράτιος, χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια αρρώστια για τη συμφορά, ούτε τίποτε άλλο από τα γνωστά και συνηθισμένα που οδηγούν στο θάνατο. Ενώ είχε βγει στο κυνήγι που του εξασφάλιζε την τροφή για όσους γηροκομούσε, τον έφεραν νεκρό στο σπίτι και τον ίδιο και το συνασκητή του το Χρυσάφιο. Η μητέρα του βρισκόταν σε απόσταση τριών ημερών δρόμο από τον τόπο της συμφοράς. Ήρθε κάποιος και της ανήγγειλε το θλιβερό μήνυμα.

Δεν παρασύρθηκε όμως από τη συμφορά η μητέρα του, ούτε παρουσίασε κάποια αταίριαστη γυναικεία συμπεριφορά, ώστε να βάλει τις φωνές ή να ξεσχίσει τα ρούχα της ή να θρηνολογήσει για τη δυστυχία ή με τα γοερά της μοιρολόγια να ξεσηκώσει θρήνους γύρω της. Υπέμενε ήσυχα, απωθώντας τις προσβολές της ανθρώπινης αδυναμίας.

Όταν τελείωσαν, πλέον, για τη μητέρα οι φροντίδες της ανατροφής, της μορφώσεως των παιδιών και η μέριμνα της αποκαταστάσεώς τους και μοιράσθηκαν τις περισσότερες βιοτικές μέριμνες τα ίδια τα παιδιά, τότε γίνεται η ζωή της παρθένου Μακρίνας «σύμβουλος» στη μητέρα για την ασκητική και άϋλη ζωή. Την απομάκρυνε απ’ όλες τις συνήθειές της και την έφερε στα δικά της μέτρα ταπεινοφροσύνης, ώστε την προετοίμασε να αισθάνεται όμοια με το σύνολο των υπολοίπων αφιερωμένων στο Θεό παρθένων: Να τρώει στο κοινό τραπέζι, να κοιμάται στον ίδιο κοιτώνα και γενικά να συμμετέχει εξ ίσου με αυτές σε όλους τους τομείς της ζωής, απορρίπτοντας κάθε τι που την έκανε να διαφέρει κατά την κοινωνική της θέση.

Αλλά η μεγαλύτερη από τα αδέλφια, δηλαδή η Μακρίνα για την οποία τώρα γίνεται λόγος, αφού, για λίγο καιρό μετά τη γέννησή του, άφησε τον αδελφό της να θηλάσει, αμέσως μετά τον παίρνει από την τροφό του και τον ανατρέφει η ίδια. Τον έφθασε σε ανώτερη μόρφωση, ασκώντας τον από τη νηπιακή ηλικία στα ιερά γράμματα, ώστε να μη δώσει περιθώριο στην ψυχή του να στραφεί σε τίποτε μάταιο. Έγινε τα πάντα για το μικρό της αδελφό, πατέρας, δάσκαλος, παιδαγωγός, μητέρα, σύμβουλος κάθε καλού. Έτσι τον έφθασε σε τέτοιο πνευματικό επίπεδο, ώστε προτού περάσει την παιδική ηλικία, στο πιο απαλό άνθισμα της εφηβείας, να στραφεί κι εκείνος με ενθουσιασμό προς τον «υψηλό» σκοπό της μοναχικής ζωής.


Οδεύοντας ο συγγραφέας Γρηγόριος Νύσσης στην αφήγηση του τέλους της ζωής της Μακρίνας, μας πληροφορεί πως είδε κάποιο όνειρο που του δημιούργησε φοβερές ανησυχίες για το μέλλον: του φάνηκε πως κρατούσε στα χέρια του λείψανα μαρτύρων κι έβγαινε απ’ αυτά λάμψη σαν από καθαρό καθρέφτη που βρίσκεται απέναντι στον ήλιο, ώστε να θαμπώνουν τα μάτια του απ’ την ακτινοβολία της λάμψεως. Και συνέβη να δει την ίδια νύχτα τρεις φορές αυτό το όνειρο, χωρίς να μπορεί να εξηγήσει καθαρά τι υπονοούσε. Αισθανόταν κάποια λύπη στην ψυχή του και περίμενε να κρίνει το όνειρο από την εξέλιξη των γεγονότων. Όταν πλησίασε σ’ εκείνη την ερημιά που κατοικούσε η Μακρίνα, ζώντας αγγελική και ουράνια ζωή, ρώτησε, κατ’ αρχήν, για τον αδελφό του τον Πέτρο έναν από τους συνασκητές του, εάν ήταν εκεί. Εκείνος του απάντησε πως εδώ και τέσσερις ημέρες είχε φύγει για να έρθει σ’ αυτόν. Κατάλαβε τι συνέβη, είχε πάει από άλλο δρόμο να τον συναντήσει.

Όταν έφθασε στον τόπο της Μακρίνας, παρατήρησε πως η συνοδεία των Μοναστριών περίμενε με κοσμιότητα την είσοδό του στην εκκλησία. Μόλις τελείωσε η καθιερωμένη ευχή κι ευλογία, οι Μοναχές παίρνοντας με σκυμμένο το κεφάλι την ευλογία, όπως έπρεπε, έφευγαν προς τα κελιά τους.

Η Μακρίνα βασανιζόταν σκληρά από την αρρώστια. Ήταν ξαπλωμένη όμως όχι πάνω σε κρεβάτι ή σε στρώμα, αλλά κατά γης, έχοντας μια σανίδα κάτω από το σάκο της. Μια άλλη σανίδα πάλι, λοξά τοποθετημένη, στήριζε το κεφάλι της αντί για προσκέφαλο, υποβαστάζοντας ανακουφιστικά τον αυχένα.

Στύλωσε τα χέρια στο έδαφος κι έβγαλε το σώμα της έξω απ’ τα στρωσίδια της όσο μπορούσε, αποδίδοντας με τον τρόπο αυτόν την τιμή της υποδοχής. Όπως ακριβώς μαθαίνουμε από την ιστορία του Ιώβ, πως ο άνθρωπος αυτός, αν και έλιωνε από την σαπίλα των τραυμάτων σ’ ολόκληρο το σώμα του, δεν έστρεψε το λογισμό στον πόνο του, αλλά παρ’ όλο που βασανιζόταν σωματικά από τους πόνους, δε χαλάρωνε την εσωτερική του «εργασία», ούτε σταματούσε η σκέψη του ν’ ανεβαίνει στις υψηλότερες αλήθειες, κάτι τέτοιο έβλεπε να συμβαίνει και μ’ εκείνη τη Μεγάλη. Ενώ, δηλαδή, ο πυρετός της είχε καταμαράνει όλη τη δύναμη και την έσερνε στο θάνατο, εκείνη, σαν να της ανακούφιζε κάποια δροσιά το σώμα, έστρεφε το νου της ανεμπόδιστο στη θεωρία των υψηλών αληθειών, χωρίς να επηρεάζεται καθόλου από τη βαριά αρρώστια.

Ο Γρηγόριος, αφού βρήκε σε έναν από τους κοντινούς κήπους έτοιμο κάποιο καλοφτιαγμένο κατάλυμα, ξεκουράστηκε κάτω από τη σκιά των αγριοκλημάτων.

Πράγματι, όπως ένας δρομέας που ξεπέρασε τον αντίπαλό του και φθάνει πια στο τέρμα του σταδίου, καθώς πλησιάζει το βραβείο και βλέπει το στεφάνι της νίκης χαίρεται σαν να τα κέρδισε ήδη και αναγγέλλει πανηγυρικά στους φίλους θεατές τη νίκη του, από την ίδια διάθεση κι εκείνη τον παρακινούσε να ελπίζει τα καλύτερα γι’ αυτήν. Αφού λοιπόν χάρηκε από το ευχάριστο μήνυμά της, άφησε τον εαυτό του ν’ απολαύσει ό,τι είχε μπροστά του. Ήταν δε αυτά πολλά και διάφορα και η ετοιμασία τους είχε γίνει με πολλή αγάπη, επειδή η φροντίδα της Μεγάλης είχε φθάσει και μέχρι αυτά ακόμη.

Ο Γρηγόριος είχε σκοπό μ’ αυτή την εξιστόρησή του να «ευχαριστήσει» το Θεό, όπως ο ίδιος δηλώνει. Γιατί τη ζωή των γονέων του μας την παρουσίασε λαμπρή και περίβλεπτη για την εποχή εκείνη, όχι τόσο εξ’ αιτίας της περιουσία τους, όσο γιατί έγινε μεγάλη από τη φιλανθρωπία του Θεού. Οι γονείς του πατέρα του, για την ομολογία της πίστεώς τους στο Χριστό, είχαν υποστεί δήμευση της περιουσίας τους. Ενώ ο παππούς από τη μητέρα τους θανατώθηκε από βασιλική αγανάκτηση και η μεγάλη του περιουσία παραδόθηκε σε άλλα αφεντικά. Κι όμως, με την πίστη στο Θεό, τα αγαθά τους αυξήθηκαν τόσο πολύ, ώστε στα χρόνια εκείνα να μην υπάρχει κανείς που να τους ξεπερνά. Όταν πάλι μοιράσθηκε η περιουσία τους σε εννέα μέρη, όσα δηλαδή ήταν τα παιδιά τους, τόσο αυξήθηκε στο κάθε παιδί με την ευλογία του Θεού το μερίδιό του, ώστε η κληρονομιά χωριστά καθ’ ενός παιδιού να ξεπερνάει τη μεγάλη περιουσία των γονέων τους. Στο σημείο αυτό της διήγησης είναι εμφανής η σύνδεση ανάμεσα στη μεγάλη περιουσία και το άφθονο χρήμα από τη μια μεριά, και στη Θεοσέβεια από την άλλη. Τα πρώτα προκύπτουν ως φυσικά επακόλουθα, ως αγαθά αποτελέσματα και καρποί της δεύτερης. Αυτού του είδους η πρώιμη «προτεσταντική» ηθική επεκτείνεται στη συνέχεια της αφήγησής μας.

Απ’ όσα δόθηκαν στην ίδια τη Μακρίνα, κατά τη διανομή σε όλα τα αδέλφια, τίποτε δεν κράτησε, αλλά όλα τα παρέδωσε να τακτοποιηθούν, κατά τη θεία εντολή, από τα χέρια του ιερέως. Έγινε δε τόση η περιουσία της, από την ευλογία του Θεού, ώστε να μη σταματούν ποτέ τα χέρια της να απεργάζονται τις εντολές. Ούτε ποτέ απέβλεψε σε ανθρώπινη βοήθεια, ούτε ποτέ από κάποια ανθρώπινη ευεργεσία πήρε αφορμή να ενεργεί φιλάνθρωπα η ίδια. Αλλά ούτε όσους ζητούσαν βοήθεια αποστράφηκε, ούτε επιζητούσε όσους έδιναν χρήματα, γιατί ο Θεός μυστικά με την ευλογία Του, αύξανε όπως τα σπέρματα και τους μικρούς πόρους από την εργασία της σε πλούσιο καρπό. Απ’ τον τρόπο που σχετίζονται στενά, στο σημείο αυτό του λόγου του Γρηγορίου, η αύξηση της περιουσίας με τη φιλανθρωπία και την εργασία, κατανοεί ο αναγνώστης τα μυστικά νήματα που συνδέουν την αιτία με το αποτέλεσμα σ’ αυτό το βασικό σχήμα της πρωτοβυζαντινής κοινωνικής σκέψης.

Όταν, έπειτα, άρχισε εκείνος να της διηγείται τα βάσανά του, πρώτα την εξορία από το βασιλιά Ουάλη, έπειτα τη σύγχυση στις Εκκλησίες από τις αιρέσεις που τους καλούσαν σε αγώνες και κόπους, του είπε: «Στον κόσμο αυτό γι’ αυτόν το λόγο κυρίως καυχόμαστε, γιατί ευτυχούμε και γιατί η καταγωγή μας είναι από γονείς ευγενείς. Ο πατέρας μας θεωρείτο σπουδαίος βέβαια για την εποχή του, ως προς τη μόρφωσή του, αλλ’ όμως η φήμη του σταματούσε στα τοπικά δικαστήρια. Κι αν ακόμη τους υπόλοιπους τους ξεπερνούσε στη ρητορική δύναμη, δε βγήκε από τον Πόντο η φήμη του. Του έφθανε όμως ότι ήταν στην πατρίδα του φημισμένος. Εσύ, όμως, είσαι ονομαστός σε πόλεις, σε δήμους και σε έθνη, κι εσένα, για βοήθεια και διόρθωση, Εκκλησίες σε στέλνουν και Εκκλησίες σε προσκαλούν. Και σε όλα αυτά δε βλέπεις τη χάρη του Θεού; Ούτε καταλαβαίνεις την αιτία των τόσο μεγάλων δωρεών, ότι δηλαδή η ευχή των γονέων μας σε ανεβάζει τόσο ψηλά, παρ’ ότι από μόνος σου δεν είχες καμιά ή έστω μικρή προετοιμασία για ένα τέτοιο έργο;».

Την είχε όμως καταλάβει, ήδη, ελαφρά και συνεχής δύσπνοια. Το κοινό καμάρι της γενιάς τους θα «έφευγε». Ο Γρηγόριος σχεδόν ενθουσιαζόταν από τα όσα έβλεπε, καθώς διαισθανόταν ότι η Μακρίνα έχει ξεπεράσει την ανθρώπινη φύση. Γιατί θεωρούσε ότι ήταν πάνω από τα ανθρώπινα μέτρα η τέλεια αταραξία της ακόμη και τώρα, που βρισκόταν στις τελευταίες της στιγμές και περίμενε το θάνατο. Και το ότι δε δείλιασε μπροστά στον αποχωρισμό της ζωής, αλλ’ αντιμετώπισε με γενναίο φρόνημα, μέχρι την τελευταία της αναπνοή, όσα είχαν αποφασιστεί από τον Θεό, για την επίγεια ζωή της.

Έβλεπε τότε ότι εξωτερίκευε στους παρόντες το θείο εκείνο και καθαρό έρωτα προς τον αόρατο Νυμφίο, που έτρεφε μυστικά στα βάθη της ψυχής της και «δημοσιοποιούσε» τη διάθεση της καρδιάς της. Φαινόταν πως βιάζεται να φθάσει προς τον «Ποθούμενο» λυτρωτή, ώστε να βρεθεί κοντά Του όσο γίνεται πιο γρήγορα, απαλλαγμένη από τα δεσμά του σώματος. Στ’ αλήθεια σαν προς εραστή πορευόταν, γιατί τίποτε άλλο από τα ευχάριστα της ζωής δεν μπορούσε να τραβήξει το ενδιαφέρον της.

Ευθύς, από την πρώτη στιγμή που συναντήθηκαν τα δυο αδέλφια, η Μακρίνα του είπε πως θέλει τα δικά του χέρια να της κλείσουν τα μάτια κι από εκείνον να γίνουν οι κανονισμένες φροντίδες για το νεκρό της σώμα. Πλησίασε τότε το παγωμένο από τη λύπη χέρι του πάνω στο πρόσωπό της, όσο για να μη φανεί πως αδιαφόρησε στην εντολή της. Γιατί τα μάτια της δεν είχαν ανάγκη να τα τακτοποιήσει κανείς. Είχαν σκεπασθεί κόσμια με τα βλέφαρά της, όπως γίνεται στην ώρα του φυσικού ύπνου. Τα χείλη της ήταν κλεισμένα όπως έπρεπε. Και τα χέρια της ήταν ευπρεπώς στο στήθος τοποθετημένα. Και όλο το σώμα της έλαβε από μόνο του την αρμόζουσα θέση, ώστε δε χρειαζόταν καθόλου ξένο χέρι να το ευπρεπίσει.

Ήταν δύσκολο να παραμείνει κανείς ασυγκίνητος στους γοερούς θρήνους των Μοναζουσών. Γιατί ενώ μέχρι προ ολίγου εκείνες υπέμεναν με ησυχία, κλείνοντας βαθιά στην ψυχή τους τον πόνο τους, και κατέπνιγαν την ορμή τους για θρήνους, από το σεβασμό που της είχαν, σαν να φοβούνταν την επιτίμησή της και τώρα ακόμη που το πρόσωπό της έπαψε να μιλάει, τη φοβερή στιγμή του θανάτου της ξέσπασαν. Πριν φοβόντουσαν μήπως, αν ξέσπαγε καμιά κραυγή θρήνου, παρά την εντολή που είχαν, λυπηθεί η Διδάσκαλός τους. Όταν πλέον δεν ήταν δυνατό να ξεπερασθεί με ησυχία η λύπη, γιατί ο πόνος κατέκαιγε από μέσα τις ψυχές τους, τότε ξαφνικά ξέσπασε ένας πικρός κι ασταμάτητος θρήνος, ώστε δεν μπόρεσε ούτε και αυτός πλέον να συγκρατηθεί. Ο θρήνος σαν ένας πλημμυρισμένος χείμαρρος τον παρέσυρε κάτω από τα νερά του, κι αμελώντας τις υποχρεώσεις του για την ταφή, παραδόθηκε ολόκληρος στη θρηνωδία.

Πιο βαριά από τις υπόλοιπες υπέφεραν αυτές που την αποκαλούσαν μητέρα και προστάτη τους. Ήταν δε αυτές, όσες στην περίοδο της πείνας σκορπισμένες στους δρόμους τις μάζεψε, τις τάισε, τις ανέθρεψε και τις οδήγησε στην καθαρή κι αγνή ζωή.

Ανάμεσα στις μονάζουσες ήταν μια γυναίκα ευγενής, που για τα πλούτη και την ομορφιά της και γενικώς για όλη της τη λαμπρότητα ήταν αξιοζήλευτη στα νιάτα της. Αυτή είχε παντρευτεί έναν από τους μεγάλους αξιωματούχους αλλά έζησε λίγο χρόνο μαζί του. Σε νεαρή ηλικία ακόμη χώρισε κι αφού έκαμε φύλακα και καθοδηγητή στη «χηρεία» της τη Μεγάλη Μακρίνα, ζούσε τον περισσότερο καιρό με τις παρθένες, μαθητεύοντας κοντά τους στη ζωή της αρετής. Το όνομά της ήταν Ουετιανή κι ο πατέρας της, Αράξιος, ήταν βουλευτής. Σ’ αυτή, λοιπόν, ο Γρηγόριος είπε πως τώρα πια δεν προκαλεί φθόνο να βάλουν πάνω στο νεκρό σώμα της τα λαμπρότερα στολίδια και να κατακοσμήσουν με τα με τα ωραιότερα υφάσματα το καθαρό και ακηλίδωτο σκήνωμά της.

Κάποια διακόνισσα που ονομαζόταν Λαμπαδία εξέφρασε την αντίθεσή της στη σκέψη του φιλόστοργου αδελφού λέγοντάς του: «Δεν πρέπει να καταστολίσουμε με κοσμικό τρόπο το ιερό της λείψανο. Γιατί, να, στα χέρια σου έχεις όλο το θησαυρό της. Να το ένδυμα, να το κάλυμμα της κεφαλής της, να τα λειωμένα παπούτσια της. Αυτός είναι ο πλούτος της. Αυτή είναι η περιουσία της. Τίποτε άλλο εκτός απ’ όσα βλέπεις δεν υπάρχει σε κάποια κρυφά κιβώτια ή σε θαλάμους ασφαλισμένο. Μια αποθήκη γνώριζε για τον πλούτο της, το θησαυροφυλάκιο του ουρανού. Εκεί έχοντας τα πάντα αποθέσει, δεν της έμεινε τίποτε πάνω στη γη». Ωστόσο, στο τέλος κι αυτή, παρά την αυστηρότητά της, συγκατανεύει, εν μέρει, στην επιθυμία του Γρηγορίου να στολίσει κάπως το νεκρό της σώμα, προσθέτοντας τα παρακάτω λόγια που θυμίζουν σκηνή αρχαίας τραγωδίας: «Θα δεχόταν και ζωντανή την τιμή αυτή από σένα για δυο λόγους. Και για την ιεροσύνη σου, που πάντοτε τιμούσε, και για τη συγγένεια. Ούτε βεβαίως θα θεωρούσε αταίριαστο για τον εαυτό της κάτι που προσφέρεται απ’ τον αδερφό της. Γι’ αυτό άλλωστε παρακάλεσε από τα δικά σου χέρια να στολισθεί το νεκρό σώμα της».


Απ’ το λαιμό της νεκρής Μακρίνας διαπιστώθηκε πως κρεμόταν, ως ευτελές περιδέραιο, ένας σιδερένιος σταυρός κι ένα σιδερένιο δαχτυλίδι(σημάδι παράδοξου, πνευματικού αρραβώνα) από λεπτό σπάγκο, σύμβολα και τα δυο της ολοκληρωτικής της αφοσίωσης στον ουράνιο Νυμφίο. Το αυτοσχέδιο αυτό φυλαχτό κληρονόμησαν ο αδελφός της και η Ουετιανή, παίρνοντας ο ένας το σταυρό και ο άλλος το δαχτυλίδι, που είχε πάνω του χαραγμένο το σύμβολο του σταυρού και στο βαθουλωτό μέρος της πέτρας του κομμάτι-τεμάχιο από Τίμιο Ξύλο («Ξύλο της Ζωής»).

Η Μακρίνα στα τελευταία χρόνια της ζωής της αντιμετώπισε τον καρκίνο του μαστού, γι’ αυτό και στο σώμα της, στο μέρος του στήθους, υπήρχε ένα σημάδι σαν στίγμα από ψιλή βελόνα. Η Ουετιανή πληροφόρησε σχετικά τον Γρηγόριο για την ασθένεια της αδελφής του: «Αυτό έχει απομείνει στο σώμα της για να θυμίζει τη μεγάλη βοήθεια του Θεού. Παρουσιάστηκε δηλαδή κάποτε στο μέρος αυτό κάποια φοβερή αρρώστια. Υπήρχε μάλιστα κίνδυνος ή να αφαιρεθεί με εγχείρηση ο όγκος ή να προχωρήσει παντού και να γίνει αθεράπευτο το κακό, αν πλησίαζε στο μέρος της καρδιάς. Την παρακαλούσε λοιπόν η μητέρα σας πολύ και την ικέτευε να δεχθεί τη θεραπεία του γιατρού, αφού και αυτή η τέχνη από το Θεό αποκαλύφθηκε στους ανθρώπους για τη σωτηρία τους. Αυτή, όμως, το να αποκαλύψει ένα μέρος του σώματός της σε ξένα μάτια το θεωρούσε φοβερότερο. Μπήκε στο Άγιο Βήμα και γονατιστή όλη τη νύχτα, ικέτευε το Θεό που μόνος παρέχει τη θεραπεία. Χύνοντας τα δάκρυα από τα μάτια της πάνω στη γη, έκανε πηλό που τον χρησιμοποίησε σαν φάρμακο για την αρρώστια της. Επειδή η μητέρα της στενοχωριόταν και πάλι την παρακαλούσε να δεχθεί το γιατρό, της απάντησε πως είναι αρκετό για τη θεραπεία της, αν η μητέρα με το ίδιο της το χέρι σφραγίσει με το σημείο του σταυρού το άρρωστο μέρος. Μόλις εκείνη έβαλε το χέρι της και σταύρωσε την περιοχή, η δύναμη του σταυρού έκανε το θαύμα και η ασθένεια εξαφανίσθηκε. Όμως έμεινε τότε στη θέση αυτή, αντί για το φοβερό εκείνο όγκο, το μικρό αυτό σημάδι και διατηρήθηκε μέχρι τέλους της ζωής της, για να θυμίζει, πιστεύω, τη θεϊκή επέμβαση και να δίνει αφορμή και αιτία ασταμάτητης ευχαριστίας προς το Θεό».

Όταν τελείωσαν τις φροντίδες και στόλισαν όπως μπορούσαν καλύτερα το νεκρό σώμα, είπε πάλι η διακόνισσα ότι δεν πρέπει να φαίνεται στα μάτια των αδελφών νυφικά στολισμένο. «Έχω, ωστόσο, είπε, φυλαγμένο ένα σκούρο φόρεμα της μητέρας σας, που σκέπτομαι πως καλόν είναι να τοποθετηθεί από πάνω, για να μη φαίνεται ότι λαμπρύνεται από τον κοσμικό στολισμό του φορέματος το ιερό αυτό κάλλος».

Αυτή η γνώμη επεκράτησε κι έτσι τοποθετήσαμε το φόρεμα. Το άγιο λείψανο όμως έλαμπε και μέσα στο σκούρο χρώμα. Ήταν δώρο της θείας δυνάμεως, προσθέτει ο Γρηγόριος, να προστεθεί κι αυτή η χάρη στο σώμα ώστε να ακτινοβολεί από την ομορφιά, όπως ακριβώς είχε δει στο όραμα.

Δεν κατάλαβε πως πρόλαβε να ξεχυθεί η φήμη παντού γύρω και κατέφθαναν οι περίοικοι για την κηδεία, ώστε δεν ήταν δυνατόν πλέον να τους χωρέσει το προαύλιο. Όταν τελείωσε η αγρυπνία που τελέσθηκε προς τιμήν της με υμνωδίες, όπως γίνεται σε πανηγύρεις Μαρτύρων, κατά τον όρθρο τα πλήθη των ανδρών και των γυναικών, που είχαν καταφθάσει από όλα τα γύρω μέρη, κάλυπταν με τους θρήνους τους την ψαλμωδία. Τότε αυτός, αν και βρισκόταν σε κακή ψυχική κατάσταση εξ αιτίας της συμφοράς, φρόντιζε όσο ήταν δυνατό να μην παραληφθεί τίποτε απ’ όσα έπρεπαν σε μια τέτοια κηδεία. Αφού λοιπόν χώρισε τον κόσμο που είχε κατακλύσει τον τόπο κι έβαλε τις γυναίκες με το χορό των παρθένων και τους άνδρες με το τάγμα των Μοναχών, φρόντισε ώστε ν’ ακούγεται μια ψαλμωδία από κάθε πλευρά, με ρυθμό και αρμονία σαν από χορούς, με την κοινή και κόσμια συμμετοχή στην υμνωδία. Καθώς προχωρούσε σιγά-σιγά η ημέρα και γέμιζε ασφυκτικά όλος ο τόπος από το πλήθος που μαζεύτηκε σ’ εκείνη την ερημιά, έφθασε και ο Επίσκοπος της περιοχής εκείνης, ονομαζόμενος Αράξιος, με όλο το ιερατείο του. Αυτός τους παρακινούσε να μεταφέρουν σιγά-σιγά το σκήνωμα, γιατί και ο τόπος του ενταφιασμού ήταν μακριά και το πλήθος θα εμπόδιζε το ρυθμό της πορείας. Ενώ έλεγε αυτά, συγχρόνως προσκαλούσε όσους είχαν το βαθμό της ιεροσύνης να τον βοηθήσουν, ώστε να μεταφέρει το σκήνωμα. Γιατί καθώς είχε πυκνώσει ο κόσμος γύρω από το φέρετρο κι όλοι αχόρταγα παρατηρούσαν το «ιερό» εκείνο θέαμα, δεν ήταν δυνατό να διανύσουν με ευκολία το δρόμο. Προπορευόταν δε από τη μια και την άλλη πλευρά πολύ πλήθος διακόνων και υπηρετών, που κρατούσαν αναμμένες λαμπάδες και αποτελούσαν την τιμητική προπομπή του σκηνώματος. Όλα έδιναν την εντύπωση μιας ιερής λιτανείας, καθώς το πλήθος έψελνε μ’ ένα στόμα, από την αρχή ως τους τελευταίους, όπως ακριβώς έψελναν τον ύμνο των Τριών Παίδων. Έτσι, αν και η απόσταση από το ερημητήριο ως το ναό των αγίων Μαρτύρων, όπου ήταν θαμμένα και των γονέων τους τα σώματα, ήταν επτά ή οκτώ στάδια, μόλις και μετά βίας, όλη την ημέρα βαδίζοντας, διένυσαν το δρόμο. Γιατί το πλήθος που συνόδευε κι εκείνο που ασταμάτητα προσετίθετο, δεν τους άφηνε να προχωρήσουν όπως θα ήθελαν. Όταν έφθασαν πλέον μέσα στο ναό, απέθεσαν το νεκροκρέβατο και έκαναν κατ’ αρχήν δέηση. Η προσευχή όμως έγινε στο λαό αφορμή για θρήνους.

Όταν η προσευχή τελείωσε, όπως έπρεπε, τον Γρηγόριο έπιασε ένας φόβος από τη θεία εκείνη εντολή που εμποδίζει να ξεσκεπάσουν τα παιδιά την ασχήμια των σωμάτων των γονέων τους. «Πώς, έλεγε μέσα του, θα γλιτώσω από ένα τέτοιο κατάκριμα, βλέποντας στα σώματα των γονέων μου την κοινή ασχήμια της ανθρώπινης φύσεως, τώρα που, όπως είναι φυσικό, αφού κατέπεσαν, διαλύθηκαν, και μεταβλήθηκαν σε απαίσια κι αποκρουστική ασχήμια»; Ενώ σκεπτόταν αυτά και του μεγάλωνε το φόβο η αγανάκτηση του Νώε κατά του παιδιού του, η ίδια η ιστορία του Νώε τον δίδαξε τι έπρεπε να κάνει. Σκεπάσθηκαν δηλαδή τα σώματα των γονέων του με καθαρό σεντόνι, πριν προλάβουν να τα δουν, μόλις σηκώθηκε το σκέπασμα του τάφου και πέρασαν το σεντόνι από κάτω. Αφού έτσι κρύφτηκαν τα σώματα με το σεντόνι, σήκωσαν το ιερό λείψανο, ο Γρηγόριος και ο Επίσκοπος της περιοχής, και το τοποθέτησαν δίπλα στης μητέρας της, εκπληρώνοντας έτσι κοινή ευχή και των δύο. Γιατί σε όλη τους τη ζωή αυτό ζητούσαν και οι δύο από το Θεό, να ενωθούν και μετά το θάνατο τα σώματά τους και να μη διασπαστεί με το θάνατο η ενότητα που είχαν στην επίγεια ζωή τους.

Στην πορεία του Γρηγορίου κατά την επιστροφή του απ’ την κηδεία της αδελφής του, κάποιος σπουδαίος στρατιωτικός που ήταν διοικητής σε μια μικρή πόλη του Πόντου, τη Σεβαστόπολη, και έμενε εκεί με τους στρατιώτες του, τον υποδέχτηκε με φιλοφροσύνη. Μόλις άκουσε για τη συμφορά του στενοχωρήθηκε πολύ, γιατί ήταν συγγενής και φίλος της οικογένειας. Αυτός στη συνέχεια του διηγήθηκε ένα θαύμα που είχε κάνει η Μακρίνα: Κάποτε, μαζί με τη σύζυγό του, επιθύμησαν να επισκεφθούν το μοναστήρι της Μακρίνας, αυτό το φροντιστήριο της αρετής. Είχαν μαζί τους και το κοριτσάκι τους που είχε μια σοβαρή λοιμώδη αρρώστια στο μάτι. Παρουσίαζε θέαμα φοβερό και αξιοθρήνητο. Είχε πρησθεί ο «χιτώνας» γύρω από την κόρη του ματιού και άσπριζε από την πάθηση. Όταν η οικογένεια έφθασε στον ιερό χώρο, χωρίστηκε προκειμένου να επισκεφθεί αντίστοιχα όσους ασκήτευαν στα κοινόβια. Ο στρατιωτικός διοικητής πήγε στο ανδρικό μοναστήρι που ήταν ηγούμενος ο Πέτρος, ο αδελφός του Γρηγορίου, και η σύζυγός του μπήκε στον «Παρθενώνα» κι επισκέφθηκε τη Μακρίνα. Ενώ είχε έρθει ο καιρός να αναχωρήσουν και η Μακρίνα φιλούσε το παιδί κοντά στα μάτια του, παρατήρησε την ασθένεια γύρω απ’ την κόρη του ματιού. Τότε τους αποκάλυψε πως μπορούσε να βρει το κατάλληλο φάρμακο και πραγματικά θεράπευσε το κοριτσάκι.

Ο Γρηγόριος αφηγείται ένα ακόμη θαύμα της μεγάλης του αδελφής: πως κατά την περίοδο μεγάλης πείνας η Μακρίνα προκάλεσε εκείνη την απίστευτη καρποφορία, γιατί το στάρι, που έβγαινε απ’ την αποθήκη για τις ανάγκες του μοναστηριού και της περιοχής του, δε φαινόταν να λιγοστεύει καθόλου, παραμένοντας στον ίδιο όγκο, και πριν να διανεμηθεί για τις ανάγκες αυτών που ζητούσαν και μετά τη διανομή. Ο φοβερός εκείνος λιμός συνέβη στην Καππαδοκία κατά τα έτη 367-369, μαρτυρούμενος από πολλούς συγγραφείς. Ο Μ. Βασίλειος μιλά γι’ αυτόν στις «κατά τοκιζόντων» και «κατά πλεονεκτούντων» ομιλίες του.

Ο Γρηγόριος, στη συνέχεια της εξιστόρησής του, δηλώνει πως επιφυλάσσεται ν’ αναφέρει άλλα, φοβερότερα θαύματα της Μακρίνας, όπως θεραπείες ασθενειών, καθαρισμούς από δαιμόνια και προφητείες που επαληθεύτηκαν, για να μη βλαφτούν-σκανδαλιστούν οι πιο άπιστοι και υλόφρονες, που αμφιβάλλουν για τα υπερφυσικά χαρίσματα των αγίων.

Πηγή: Ν. Λυγερός Λόγοι Σοφίας
Κείμενα: Opus of N. Lygeros

21339) Η φωνή της Μαρίας. (ποίημα). Perfection 16 8 9/2015. Es. La voz de María. (poema). Fr. La voix de Marie. (poème). It. La voce di Maria. (poesia).
21340) Ο μονόλογος της Μαγδαληνής. Perfection 16 8 9/2015. En. Magdalene's monologue. Es. El monologo de Magdalena. Fr. Le monologue de Madeleine. It. Il monologo di Maddalena. Ру.Монолог Магдалины.
12846) Αγία Μαγδαληνή του El Greco. (Dessin sur cahier). Perfection 14 7 7/2013. 

Δείτε ακόμη:

• Ο Χριστιανισμός κι ο Ελληνισμός κ Στοιχεία ουσίας (Βίντεο διαλέξεις)
• Λεπτομέρεια της Παναγίας με το γαρύφαλλο - Ο κόσμος του Leonardo da Vinci
• Μαρία Μαγδαληνή, ιστορικότητα και πλάνες (Ο Μύθος της Μαγδαληνής)