Πέθανε το βράδυ της Τετάρτης 14 Αυγούστου ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και σπουδαίος κριτικός κινηματογράφου Γιώργος Μπράμος, σε ηλικία 67 ετών. Ο θάνατός του επήλθε καθ'οδόν προς το νοσοκομείο, έπειτα από δυσφορία που αισθάνθηκε.
Μεταξύ των σημαντικών θέσεων που υπηρέτησε ήταν και αυτή του ειδικού συμβούλου για θέματα πολιτιστικού και ψυχαγωγικού περιεχομένου στην ΕΡΤ.
Ο Γιώργος Μπράμος γεννήθηκε το 1952 στην Τρίπολη και σπούδασε Νομικά και Κινηματογράφο στην Αθήνα και την Ιταλία.
Εργάστηκε στις εφημερίδες «Αυγή», στην «Καθημερινή», «Ελευθεροτυπία» και στην ηλεκτρονική έκδοση του «Βήματος». Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί μεταξύ άλλων στα περιοδικά «Σύγχρονος Κινηματογράφος», «Τέταρτο», «Αντί» κ.α. Έχει εκδώσει μυθιστορήματα και μονογραφίες.
Διετέλεσε αρχισυντάκτης και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της «Αυγής» (1980-1988), Διευθυντής Ενημέρωσης στην ΕΤ-2 (1989-1990), Διευθυντής Ελληνικού Προγράμματος στο MEGA (1994-2001), Συντονιστής Προγράμματος στην ΕΡΤ (2002-2008).
Συνεργάστηκε στα σενάρια των ταινιών «Καλή πατρίδα σύντροφε» του Λευτέρη Ξανθόπουλου (Ειδικό βραβείο στο Φεστιβάλ Λοκάρνο), «Ήταν ένας ήσυχος θάνατος» της Φρίντας Λιάππα (Α'βραβείο Φεστιβάλ Σαν Σεμπαστιάν), «Ο κλοιός» του Κώστα Κουτσομύτη (Βραβείο σεναρίου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), «Ξένια» του Πατρίς Βιβάνκο, «Terra incognita» του Γιάννη Τυπάλδου (Βραβείο σεναρίου του Υπουργείου Πολιτισμού), «Οι τρεις εποχές» της Μαρίας Ηλιού.
Έγραψε δοκίμια για τον κινηματογράφο, μονογραφίες σκηνοθετών και συμμετείχε σε πολλές συλλογές διηγημάτων. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα «Μαύρα μάτια» (1999) και «Το ψέμα του λύκου» (2013) όπως και τις συλλογές διηγημάτων «Βρεγμένο ρούχο» (1993) και «Άσπρα γένια» (2006), όλα στον Καστανιώτη. Τα «Μαύρα μάτια» έχουν μεταφραστεί στα Ιταλικά από την Λουκία Μαρκεζέλι και κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Crocetti.
Στην διάρκεια της Δικτατορίας ήταν μέλος του Πατριωτικού Αντιδικτατορικού Μετώπου (ΠΑΜ) και της Αντιδικτατορικής Οργάνωσης «Ρήγας Φεραίος» και στην μεταπολίτευση της ΕΚΟΝ «Ρήγας Φεραίος» και του ΚΚΕ εσ.
Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ (biblionet.gr/author)
(2017) Ανάμεσα στους τοίχους, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2013) Το ψέμα του λύκου, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2013) Το ψέμα του λύκου, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2006) Άσπρα γένια, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1999) Ότσι τσιόρνιγια (Μαύρα μάτια), Εκδόσεις Καστανιώτη
(1993) Βρεγμένο ρούχο, Εκδόσεις Καστανιώτη
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
(2007) Ελληνικά εγκλήματα, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2005) Vivere pericolosamente, Αντίκτυπος
(2005) Αντουανέττα Αγγελίδη, Αιγόκερως
(2004) Η μετανάστευση στον κινηματογράφο, Εκδόσεις Παπαζήση [εισήγηση]
(2004) Μάνος Ζαχαρίας: Ένας σκηνοθέτης παθιασμένος με την Ελλάδα, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης [κείμενα, επιμέλεια]
(2002) Commedia all' Italiana, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(2002) Οπτικοακουστική κουλτούρα: Όψεις του νέου ελληνικού κινηματογράφου, Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών
(2001) Luchino Visconti, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(2000) Jules Dassin, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(1997) Claude Chabrol, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1997) Pier Paolo Pasolini, Αιγόκερως
(1995) Nanni Moretti, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1995) Κινηματογράφος '94, Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ)
(1995) Φρίντα Λιάππα, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(1994) Ναγκίσα Όσιμα, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1993) Παύλος Ζάννας, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Λοιποί τίτλοι (2008) Συλλογικό έργο, Μάνος Ζαχαρίας: Ο ταξιδιώτης της μνήμης, Αιγόκερως [επιμέλεια]
Κριτικογραφία: Το «Κιβώτιο» του Άρη Αλεξάνδρου, η ήττα και τα αίτια της κακοδαιμονίας, "Η Καθημερινή", 17.1.2009
Έπαιξε ως ηθοποιός:
Τα Οπωροφόρα της Αθήνας του Νίκου Παναγιωτόπουλου
Λούφα και παραλλαγή: Σειρήνες στη στεριά του Νίκου Περάκη
H κόρη του Ρέμπραντ του Νίκου Παναγιωτόπουλου.
Συνεργάστηκε με κείμενά του στις μονογραφίες του Thessaloniki International Film Festival:
1993 Παύλος Ζάννας
1994 Ναγκίσα Όσιμα
1995 Φρίντα Λιάππα
1995 Nanni Moretti
1997 Claude Chabrol
1997 Pier Paolo Pasolini
2000 Jules Dassin
2001 Luchino Visconti
2002 Commedia all’ Italiana
2004 Η μετανάστευση στον κινηματογράφο
2004 Μάνος Ζαχαρίας 2005 Αντουανέτα Αγγελίδη.
Ο Γιώργος Μπράμος γεννήθηκε το 1952 στην Τρίπολη. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου σε εφημερίδες και περιοδικά. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα Ότσι τσιόρνιγια [Μαύρα μάτια] (1999) και Το ψέμα του λύκου (2013) και τις συλλογές διηγημάτων Βρεγμένο ρούχο (1993), Άσπρα γένια (2006) και την πιο πρόσφατη Ανάμεσα στους τοίχους, όλα από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Ο Εμφύλιος πρωταγωνιστεί στα περισσότερα από τα δεκατρία διηγήματά σας. Κυριαρχεί, θα έλεγε κανείς, αλλά αναρωτιέμαι, καλά εμείς που γαλουχηθήκαμε με αυτή την κατάρα – τα νεότερα παιδιά, όμως; «Οι γιοι που δεν έζησαν την αγριότητα αυτή», που σας διαβάζουν, τι πιστεύετε ότι εισπράττουν από όλη αυτή τη δυστυχία;
Πολλοί αποφαίνονται πως το θέμα του Εμφυλίου είναι «βαρετό και παρωχημένο». Θεωρούν ότι αυτό, το καθοριστικό για την πορεία της μεταπολεμικής Ελλάδας τραύμα ανήκει σε ένα Αριστερό «μελόδραμα». Προσπάθησα να δω, μες στην μικροϊστορία, πτυχές του δράματος, που αφορούν τον ανθρώπινο χώρο στο σύνολό του. Για παράδειγμα στην «Αφωνία» κυριαρχεί ο εσωτερικός σπαραγμός της Αριστεράς και στις «Στάχτες της μάνας» η ανατροπή των βεβαιοτήτων περί καλού και κακού. Ο άνθρωπος είναι ταυτόχρονα τέρας και άγγελος.
Θεωρώ ότι η εκδικητικότητα της μετεμφυλιακής Δεξιάς ήταν εξίσου τυφλή και αδιέξοδη με τον δογματισμό και την επιθετικότητα της Αριστεράς του Εμφυλίου. Κανείς δεν μπορεί να διεκδικήσει την αθωότητα. Πολιτικά κρατάω την πραγματικά γενναία και βαθιά σοφή στάση του Ηλία Ηλιού και της προδικτατορικής ΕΔΑ που προσανατόλισε την Αριστερά στη δημοκρατική διεκδίκηση και την απάλλαξε από τον τυχοδιωκτισμό της σταλινικής αντίληψης.
Οι ήρωες σας όλοι, στην ουσία αντιήρωες, κινούνται εν πολλοίς στη σκληρή ελληνική επαρχία, «μεροδούλι, μεροφάι, ίδια και απαράλλακτη η πικρή ζωή τους». Είναι όλοι τους, σχεδόν, απελπισμένοι. Προς τι αυτή η τόσο απαισιόδοξη ματιά στη ζωή; Δεν υπάρχουν και ρωγμές –έστω– χαράς;
Θα αναφερθώ, για πολλοστή φορά, στη ρήση του Ερνέστο Σάμπατο: «Οι απαισιόδοξοι είναι οι πρώην αισιόδοξοι που εύχονται να διαψευστούν». Δεν πιστεύω στους ακίνητους ανθρώπους, στους τρυφηλούς και τους ουδέτερους. Είναι βυθισμένοι στην πλήξη και την αδιαφορία. Με ενδιαφέρουν οι χαμένοι, οι απελπισμένοι, που παρ΄ όλα αυτά διεκδικούν με λύσσα ένα κομματάκι ζωής. Η απαισιοδοξία που, όπως διαπιστώνετε, διατρέχει το βιβλίο προσπαθώ να είναι λυτρωτική, να φαίνεται λίγο φως στο σκοτάδι.
«Υπάρχει μεγάλος έρωτας; Διαρκεί; Πότε πεθαίνει; Τι αφήνει πίσω του;» αναρωτιέται ό ήρωάς σας σε μία από τις λιγότερο λυπημένες ιστορίες σας, στο «Βήμα της χορεύτριας». Σήμερα, στα εξήντα πέντε σας χρόνια, τι πιστεύετε; Υπάρχει τελικά αυτός ο ένας και μοναδικός μεγάλος έρωτας;
Ο μεγάλος έρωτας είναι σαν τα μεγάλα οράματα. Αυτοκαταστροφικός από τη γέννησή του. Δεν θέλω να κάνω απολογισμούς και να ολοφύρομαι μπροστά σε χαμένους έρωτες και προδομένες αγάπες. Η ζωή είναι για να την πιάνεις από τα κέρατα. Αν τα καταφέρεις, τα κατάφερες. Αγαπήθηκα, αγάπησα, πρόδωσα, νικήθηκα, νίκησα κάποιες σπάνιες φορές. Τι να την κάνω τη σούμα; Την αφήνω για τους λογιστές.
Όμως και ο ξενιτεμός σάς απασχολεί πολύ στα διηγήματα σας. Τελικά, παρά το ότι η προσφυγιά είναι στο πετσί μας, είμαστε στην ουσία αλληλέγγυοι με τους ξένους που πήραν σήμερα τον παλιό δικό μας ρόλο;
Οι πρόσφυγες της Μικρασιατικής τραγωδίας δεν αντιμετώπισαν στην Ελλάδα δυσφορία και απομόνωση; O Σπάικ Λι έχει δώσει στις ταινίες του φοβερές τοιχογραφίες για τον εσωτερικό ρατσισμό των έγχρωμων Αμερικανών, η αποστροφή των μικροαστών και μεσοαστών, που ενσωματώθηκαν, απέναντι στους απόκληρους και φτωχούς που ζουν στις παρυφές της αμερικανικής κοινωνίας. Στα δικά μας ας θυμηθούμε την υποδοχή της σημερινής Ελλάδας στα «αδέλφια» μας από την Αλβανία και τον σοβιετικό Πόντο. Οι άνθρωποι δεν ξεχνούν και απωθούν τις προηγούμενες συμφορές τους.
Αφιερώνετε το «Ανάμεσα στους τοίχους» στον εξαιρετικό Ανταίο Χρυσοστομίδη, που έχει περάσει εδώ και καιρό στην αντίπερα όχθη. Τι σας συνέδεε μαζί του; Συναδελφικότητα, φιλία καρδιάς;
Με τον Ανταίο είχα σχέση ζωής. Είχαμε συναντηθεί στην Ιταλία, την περίοδο της χούντας, είμαστε μαζί στην αντιδικτατορική αντίσταση. Αλλά συνδεθήκαμε στενά σε πνευματικές αναζητήσεις, στην ανήσυχη προσέγγιση του κινηματογράφου και της λογοτεχνίας. Κάναμε μεγάλα ταξίδια, είδαμε άλλους τόπους, σχεδιάσαμε τις «Κεραίες της εποχής μας», της πιο ουσιαστικής εκπομπής τής κατά τα άλλα ράθυμης δημόσιας τηλεόρασης. Δεν φαντάστηκα πως, τόσο απρόσμενα και τόσο σκληρά, όλα αυτά θα κόβονταν πάνω στην ακμή της δημιουργικής πορείας του φίλου μου.
Σήμερα, εκτός από τα γραπτά σας, πώς διαχειρίζεστε τον χρόνο σας, την καθημερινότητά σας;
Τόσα χρόνια μες στη λάντζα της επιβίωσης είχα αφήσει πίσω μου πολλά. Τώρα ξαναβρίσκω τη λογοτεχνία, το διάβασμα, προσπαθώ να αναπληρώσω τα κενά μου. Διαβάζω, διαβάζω, διαβάζω. Ακόμα περπατάω, χαζεύω, ανακαλύπτω. Δεν νοσταλγώ. Χωρίς να παλιμπαιδίζω διεκδικώ μια καινούρια νεότητα. Θα την έλεγα νεότητα της εμπειρίας, της ενοχής, του πλούτου της ζωής που, όπως συμβαίνει σε όλους, ξέφυγε και μένα μέσα από τα χέρια. Σκεφτείτε πως ακόμα εξοργίζομαι με την πολιτική κατάσταση, μου τη δίνει ο Καμμένος, δεν μπορώ να κατανοήσω τη συμμαχία του ΣΥΡΙΖΑ, που ομνύει στο όνομα της Αριστεράς, με τον πιο καθυστερημένο και αστείο Έλληνα πολιτικό (ελπίζω να μη δούμε και τον Λεβέντη συγκυβερνήτη).
Τις ιστορίες σας πώς τις ξεκινάτε; Βλέπετε π.χ. κάτι στον δρόμο ξαφνικά, ακούτε τυχαία μια κουβέντα και την προχωράτε όπως θέλετε εσείς;
Τις περισσότερες ιστορίες τις δουλεύω μέσα μου για καιρό. Έχω ορισμένες συγκεκριμένες περιοχές που με απασχολούν. Εμφύλιος, αντιδικτατορική αντίσταση, προδοσία του έρωτα και της αγάπης, γεράματα και ανημποριά. Βέβαια κανένα θέμα και καμιά προσέγγιση δεν είναι πρωτότυπα. Όλα έχουν ειπωθεί. Οι ελάσσονες, όπως εγώ, το μόνο που κάνουν είναι η συντήρηση των κατακτημένων μορφών και σκέψεων από τους άλλους, τους σημαντικούς και τους μεγάλους.
Κλείνοντας, σας λείπουν καθόλου εκείνα τα πρωινά στις κινηματογραφικές προβολές; Το σινεμά συνεχίζει να «γεμίζει» τη ζωή σας;
Στον κινηματογράφο ήμουνα λαθρεπιβάτης. Επειδή δεν είχα δημιουργική σχέση, αλλά έκρινα τις δουλειές των άλλων, ένιωθα ένα κενό, ήξερα πως πρόδιδα την πραγματική μου περιπέτεια που ήταν η λογοτεχνία. Τώρα πια δεν είμαι συστηματικός θεατής του σινεμά. Βαριέμαι λίγο αυτή την «επιγονική» υφή του, την επαναληπτικότητά του. Όταν συναντώ όμως τον Κιαροστάμι, τον Λόουτς, κάποιους Ασιάτες και Ρώσους κινηματογραφιστές και σχεδόν όλους τους Ιρανούς, έχω πάλι το ρίγος της ανακάλυψης, ίδιο, όταν άγουροι, μαζί με τον Ανταίο, συναντούσαμε τους μεγάλους Ιταλούς, τον Φελλίνι, τον Βισκόντι, τον Αντονιόνι, τον Ντε Σίκα, τον Μονιτσέλι – πώς να τους αναφέρω όλους;
Και έχοντας γράψει στο παρελθόν σενάρια για τον κινηματογράφο, ποια η γνώμη σας για κάποια «ιδιαίτερα» σημερινά ελληνικά έργα που διχάζουν το κοινό στις αίθουσες αλλά αποθεώνονται στα φεστιβάλ;
Η ενασχόλησή μου με σενάρια ήταν περισσότερο τεχνική. Ήμουν, για να χρησιμοποιήσω μια έκφραση του μεγάλου Ζαβατίνι, ένας «καφετζής», υποτακτικός στη σκηνοθετική αντίληψη. Όσο για τον σημερινό ελληνικό κινηματογράφο, δεν έχω ακόμα διαμορφώσει μια σταθερή και απόλυτα τεκμηριωμένη άποψη.
Γιώργος Μπράμος: Ανάμεσα στους τοίχους, εκδ. Καστανιώτης 208 σελ. ISBN 978-960-03-6150-6 Τιμή: €10,60
Στην μνήμη του Γείτονα Γιώργου
Μπράμου που έφυγε έτσι ξαφνικά...
Καλό Ταξίδι Γιώργο...
Καλό Παράδεισο †
sophia-ntrekou.gr
Βίντεο Γ. Μπράμος: Πέθανε ο δημοσιογράφος και συγγραφέας
Kemes 3 ώρες· Στην μνήμη του συναδέλφου Γιώργου Μπραμου που ήταν εξειδικευμένος στο ιταλικό πολιτικό σινεμά. 20 ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ ’70 www.facebook.com/KemesCinema
1. Υπεράνω πάσης υποψίας (Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto, 1970) Σκηνοθεσία: Έλιο Πέτρι. Ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του πολιτικού τμήματος της ασφάλειας δολοφονεί την ερωμένη του απολαμβάνοντας την κάλυψη της υπηρεσίας του.
2. Η εξομολόγηση ενός αστυνομικού (Confessione di un commissario, 1971) Σκηνοθεσία: Νταμιάνο Νταμιάνι. Ένας αστυνομικός προσπαθεί να παγιδεύσει έναν αδίστακτο εργολάβο οικοδομών και έρχεται σε σύγκρουση με το δικαστικό σύστημα.
3. Σάκο και Βαντσέτι (Sacco e Vanzetti, 1971) Σκηνοθεσία: Τζουλιάνο Μοντάλντο. Η πολύκροτη δίκη δύο Ιταλών αναρχικών στις ΗΠΑ του Μεσοπολέμου.
4. Κλειστή υπόθεση (L’istruttoria e chiusa: dimentichi, 1971) Σκηνοθεσία: Νταμιάνο Νταμιάνι. Ένας μεγαλοαρχιτέκτονας φυλακίζεται για πλημέλλημα και βιώνει την πραγματικότητα του σωφρονιστικού συστήματος.
5. Κάτω τα κεφάλια (Giu la testa, 1971) Σκηνοθεσία: Σέρτζιο Λεόνε. Ένας δυναμιτιστής του ΙΡΑ καταφεύγει στο Μεξικό κατά τη διάρκεια της μεξικάνικης επανάστασης.
6. Η εργατική τάξη πάει στον παράδεισο (La classe operaia va in paradiso, 1971) Σκηνοθεσία: Έλιο Πέτρι. Ένας εργασιομανής εργάτης εργοστασίου οδηγείται σταδιακά στην παράνοια.
7. Υπόθεση Ματέι (Il caso Mattei, 1972) Σκηνοθεσία: Φραντσέσκο Ρόζι. Το παρασκήνιο του θανάτου ενός διακεκριμένου εκπροσώπου της ιταλικής βιομηχανίας καυσίμων.
8. Βιασμός στην πρώτη σελίδα (Sbatti il mostro in prima pagina, 1972) Σκηνοθεσία: Μάρκο Μπελόκιο. Ένας εκδότης εφημερίδας προσπαθεί να καλύψει το έγκλημα μιας φασιστικής οργάνωσης.
9. Θέλουμε τους κολονέλλους (Vogliamo I Colonnelli, 1973) Σκηνοθεσία: Μάριο Μονιτσέλι. Το χιουμοριστικό χρονικό ένος υποθετικού φασιστικού πραξικοπήματος.
10. Η ιδιοκτησία δεν είναι πια κλοπή (La proprieta non e piu un furto, 1973) Σκηνοθεσία: Έλιο Πέτρι. Ανατομία του τραπεζικού συστήματος μέσα από την καθημερινότητα ενός τραπεζοϋπαλλήλου.
11. Ρεβόλβερ (Revolver, 1973) Σκηνοθεσία: Σέρτζιο Σολίμα. Ένας δραπέτης και ο αστυνομικός που τον καταδιώκει μπλέκουν σε υπόθεση δολοφονίας προς συμφέρον πολυεθνικών εταιρειών.
12. Η τιμωρία και το τέλος ενός δικτάτορα (Mussolini ultimo atto, 1974) Σκηνοθεσία: Κάρλο Λιτσάνι. Οι τελευταίες μέρες του Μπενίτο Μουσολίνι λίγο πριν την εκτέλεσή του από τους παρτιζάνους.
13. Ο θάνατος ενός επιθεωρητή (Perche si uccide un magistrato, 1975) Σκηνοθεσία: Νταμιάνο Νταμιάνι. Ένας εισαγγελέας αμφιβόλου ηθικής δολοφονείται ύστερα από τη στοχοποίησή του μέσα από μια ταινία.
14. Ο ύποπτος (Il sospetto, 1975) Σκηνοθεσία: Φραντσέσκο Μασέλι. Η σύλληψη ενός παράνομου κομμουνιστή στην Ιταλία του Μουσολίνι.
15. Δολοφονίες διακεκριμένων (Cadaveri Eccellenti, 1976) Σκηνοθεσία: Φραντσέσκο Ρόζι. Ένας αστυνομικός ανακαλύπτει συνομωσία με στόχο την επιβολή φασιστικής δικτατορίας.
16. Μια σειρά δολοφονίες (Todo modo, 1976) Σκηνοθεσία: Έλιο Πέτρι. Τα μέλη της χριστιανοδημοκρατικής κυβέρνησης αποσύρονται σε ένα μοναστήρι όπου καταστρώνουν τα μελλοντικά τους σχέδια.
17. Ένα άχρηστο έγκλημα (Un delitto inutile, 1976) Σκηνοθεσία: Κάρλο Λιτσάνι. Η πορεία προς το έγκλημα μιας ομάδας νεαρών ακροδεξιών.
18. Φοβάμαι (Io ho paura, 1977) Σκηνοθεσία: Νταμιάνο Νταμιάνι. Ένας δικαστής ανακαλύπτει σύνδεση μεταξύ της μυστικής υπηρεσίας και των Ερυθρών Ταξιαρχιών.
19. Επιχείρηση Όγκρο (Ogro, 1979) Σκηνοθεσία: Τζίλο Ποντεκόρβο. Η βασκική τρομοκρατική οργάνωση ΕΤΑ αποφασίζει τη δολοφονία ενός πιθανού διαδόχου του δικτάτορα Φράνκο.
20. Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι (Cristo si e fermato a Eboli, 1979) Σκηνοθεσία: Φραντσέσκο Ρόζι. Ένας εξόριστος συγγραφέας της εποχής του Μουσολίνι ανακαλύπτει την ομορφιά της καθημερινής ζωής των απλών χωρικών.
Μεταξύ των σημαντικών θέσεων που υπηρέτησε ήταν και αυτή του ειδικού συμβούλου για θέματα πολιτιστικού και ψυχαγωγικού περιεχομένου στην ΕΡΤ.
Ο Γιώργος Μπράμος γεννήθηκε το 1952 στην Τρίπολη και σπούδασε Νομικά και Κινηματογράφο στην Αθήνα και την Ιταλία.
Εργάστηκε στις εφημερίδες «Αυγή», στην «Καθημερινή», «Ελευθεροτυπία» και στην ηλεκτρονική έκδοση του «Βήματος». Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί μεταξύ άλλων στα περιοδικά «Σύγχρονος Κινηματογράφος», «Τέταρτο», «Αντί» κ.α. Έχει εκδώσει μυθιστορήματα και μονογραφίες.
Διετέλεσε αρχισυντάκτης και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της «Αυγής» (1980-1988), Διευθυντής Ενημέρωσης στην ΕΤ-2 (1989-1990), Διευθυντής Ελληνικού Προγράμματος στο MEGA (1994-2001), Συντονιστής Προγράμματος στην ΕΡΤ (2002-2008).
Συνεργάστηκε στα σενάρια των ταινιών «Καλή πατρίδα σύντροφε» του Λευτέρη Ξανθόπουλου (Ειδικό βραβείο στο Φεστιβάλ Λοκάρνο), «Ήταν ένας ήσυχος θάνατος» της Φρίντας Λιάππα (Α'βραβείο Φεστιβάλ Σαν Σεμπαστιάν), «Ο κλοιός» του Κώστα Κουτσομύτη (Βραβείο σεναρίου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), «Ξένια» του Πατρίς Βιβάνκο, «Terra incognita» του Γιάννη Τυπάλδου (Βραβείο σεναρίου του Υπουργείου Πολιτισμού), «Οι τρεις εποχές» της Μαρίας Ηλιού.
Έγραψε δοκίμια για τον κινηματογράφο, μονογραφίες σκηνοθετών και συμμετείχε σε πολλές συλλογές διηγημάτων. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα «Μαύρα μάτια» (1999) και «Το ψέμα του λύκου» (2013) όπως και τις συλλογές διηγημάτων «Βρεγμένο ρούχο» (1993) και «Άσπρα γένια» (2006), όλα στον Καστανιώτη. Τα «Μαύρα μάτια» έχουν μεταφραστεί στα Ιταλικά από την Λουκία Μαρκεζέλι και κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Crocetti.
Στην διάρκεια της Δικτατορίας ήταν μέλος του Πατριωτικού Αντιδικτατορικού Μετώπου (ΠΑΜ) και της Αντιδικτατορικής Οργάνωσης «Ρήγας Φεραίος» και στην μεταπολίτευση της ΕΚΟΝ «Ρήγας Φεραίος» και του ΚΚΕ εσ.
Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ και ΕΡΤ
Ο Τέλλος Φίλης έγραψε: Ένας σπουδαίος σινεφίλ, ο άνθρωπος για χρόνια πίσω από τις εξαιρετικές κινηματογραφικές επιλογές της Δημόσιας Τηλεόρασης που εκπαίδευσε μια ολόκληρη γενιά κινηματογραφόφιλων κι ένας σεμνός δημοκρατικός άνθρωπος. Ένας Ρήγας παλαιάς κοπής. Ένας ευπατρίδης.
Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ (biblionet.gr/author)
(2017) Ανάμεσα στους τοίχους, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2013) Το ψέμα του λύκου, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2013) Το ψέμα του λύκου, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2006) Άσπρα γένια, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1999) Ότσι τσιόρνιγια (Μαύρα μάτια), Εκδόσεις Καστανιώτη
(1993) Βρεγμένο ρούχο, Εκδόσεις Καστανιώτη
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
(2007) Ελληνικά εγκλήματα, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2005) Vivere pericolosamente, Αντίκτυπος
(2005) Αντουανέττα Αγγελίδη, Αιγόκερως
(2004) Η μετανάστευση στον κινηματογράφο, Εκδόσεις Παπαζήση [εισήγηση]
(2004) Μάνος Ζαχαρίας: Ένας σκηνοθέτης παθιασμένος με την Ελλάδα, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης [κείμενα, επιμέλεια]
(2002) Commedia all' Italiana, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(2002) Οπτικοακουστική κουλτούρα: Όψεις του νέου ελληνικού κινηματογράφου, Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών
(2001) Luchino Visconti, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(2000) Jules Dassin, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(1997) Claude Chabrol, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1997) Pier Paolo Pasolini, Αιγόκερως
(1995) Nanni Moretti, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1995) Κινηματογράφος '94, Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ)
(1995) Φρίντα Λιάππα, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(1994) Ναγκίσα Όσιμα, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1993) Παύλος Ζάννας, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Κριτικογραφία: Το «Κιβώτιο» του Άρη Αλεξάνδρου, η ήττα και τα αίτια της κακοδαιμονίας, "Η Καθημερινή", 17.1.2009
Έπαιξε ως ηθοποιός:
Τα Οπωροφόρα της Αθήνας του Νίκου Παναγιωτόπουλου
Λούφα και παραλλαγή: Σειρήνες στη στεριά του Νίκου Περάκη
H κόρη του Ρέμπραντ του Νίκου Παναγιωτόπουλου.
Συνεργάστηκε με κείμενά του στις μονογραφίες του Thessaloniki International Film Festival:
1993 Παύλος Ζάννας
1994 Ναγκίσα Όσιμα
1995 Φρίντα Λιάππα
1995 Nanni Moretti
1997 Claude Chabrol
1997 Pier Paolo Pasolini
2000 Jules Dassin
2001 Luchino Visconti
2002 Commedia all’ Italiana
2004 Η μετανάστευση στον κινηματογράφο
2004 Μάνος Ζαχαρίας 2005 Αντουανέτα Αγγελίδη.
Ο Γιώργος Μπράμος γεννήθηκε το 1952 στην Τρίπολη. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου σε εφημερίδες και περιοδικά. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα Ότσι τσιόρνιγια [Μαύρα μάτια] (1999) και Το ψέμα του λύκου (2013) και τις συλλογές διηγημάτων Βρεγμένο ρούχο (1993), Άσπρα γένια (2006) και την πιο πρόσφατη Ανάμεσα στους τοίχους, όλα από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Ο Εμφύλιος πρωταγωνιστεί στα περισσότερα από τα δεκατρία διηγήματά σας. Κυριαρχεί, θα έλεγε κανείς, αλλά αναρωτιέμαι, καλά εμείς που γαλουχηθήκαμε με αυτή την κατάρα – τα νεότερα παιδιά, όμως; «Οι γιοι που δεν έζησαν την αγριότητα αυτή», που σας διαβάζουν, τι πιστεύετε ότι εισπράττουν από όλη αυτή τη δυστυχία;
Πολλοί αποφαίνονται πως το θέμα του Εμφυλίου είναι «βαρετό και παρωχημένο». Θεωρούν ότι αυτό, το καθοριστικό για την πορεία της μεταπολεμικής Ελλάδας τραύμα ανήκει σε ένα Αριστερό «μελόδραμα». Προσπάθησα να δω, μες στην μικροϊστορία, πτυχές του δράματος, που αφορούν τον ανθρώπινο χώρο στο σύνολό του. Για παράδειγμα στην «Αφωνία» κυριαρχεί ο εσωτερικός σπαραγμός της Αριστεράς και στις «Στάχτες της μάνας» η ανατροπή των βεβαιοτήτων περί καλού και κακού. Ο άνθρωπος είναι ταυτόχρονα τέρας και άγγελος.
- Θεωρώ ότι η εκδικητικότητα της μετεμφυλιακής Δεξιάς ήταν εξίσου τυφλή και αδιέξοδη με τον δογματισμό και την επιθετικότητα της Αριστεράς του Εμφυλίου. Κανείς δεν μπορεί να διεκδικήσει την αθωότητα.
Θεωρώ ότι η εκδικητικότητα της μετεμφυλιακής Δεξιάς ήταν εξίσου τυφλή και αδιέξοδη με τον δογματισμό και την επιθετικότητα της Αριστεράς του Εμφυλίου. Κανείς δεν μπορεί να διεκδικήσει την αθωότητα. Πολιτικά κρατάω την πραγματικά γενναία και βαθιά σοφή στάση του Ηλία Ηλιού και της προδικτατορικής ΕΔΑ που προσανατόλισε την Αριστερά στη δημοκρατική διεκδίκηση και την απάλλαξε από τον τυχοδιωκτισμό της σταλινικής αντίληψης.
Οι ήρωες σας όλοι, στην ουσία αντιήρωες, κινούνται εν πολλοίς στη σκληρή ελληνική επαρχία, «μεροδούλι, μεροφάι, ίδια και απαράλλακτη η πικρή ζωή τους». Είναι όλοι τους, σχεδόν, απελπισμένοι. Προς τι αυτή η τόσο απαισιόδοξη ματιά στη ζωή; Δεν υπάρχουν και ρωγμές –έστω– χαράς;
Θα αναφερθώ, για πολλοστή φορά, στη ρήση του Ερνέστο Σάμπατο: «Οι απαισιόδοξοι είναι οι πρώην αισιόδοξοι που εύχονται να διαψευστούν». Δεν πιστεύω στους ακίνητους ανθρώπους, στους τρυφηλούς και τους ουδέτερους. Είναι βυθισμένοι στην πλήξη και την αδιαφορία. Με ενδιαφέρουν οι χαμένοι, οι απελπισμένοι, που παρ΄ όλα αυτά διεκδικούν με λύσσα ένα κομματάκι ζωής. Η απαισιοδοξία που, όπως διαπιστώνετε, διατρέχει το βιβλίο προσπαθώ να είναι λυτρωτική, να φαίνεται λίγο φως στο σκοτάδι.
«Υπάρχει μεγάλος έρωτας; Διαρκεί; Πότε πεθαίνει; Τι αφήνει πίσω του;» αναρωτιέται ό ήρωάς σας σε μία από τις λιγότερο λυπημένες ιστορίες σας, στο «Βήμα της χορεύτριας». Σήμερα, στα εξήντα πέντε σας χρόνια, τι πιστεύετε; Υπάρχει τελικά αυτός ο ένας και μοναδικός μεγάλος έρωτας;
Ο μεγάλος έρωτας είναι σαν τα μεγάλα οράματα. Αυτοκαταστροφικός από τη γέννησή του. Δεν θέλω να κάνω απολογισμούς και να ολοφύρομαι μπροστά σε χαμένους έρωτες και προδομένες αγάπες. Η ζωή είναι για να την πιάνεις από τα κέρατα. Αν τα καταφέρεις, τα κατάφερες. Αγαπήθηκα, αγάπησα, πρόδωσα, νικήθηκα, νίκησα κάποιες σπάνιες φορές. Τι να την κάνω τη σούμα; Την αφήνω για τους λογιστές.
- Τόσα χρόνια μες στη λάντζα της επιβίωσης είχα αφήσει πίσω μου πολλά. Τώρα ξαναβρίσκω τη λογοτεχνία, το διάβασμα, προσπαθώ να αναπληρώσω τα κενά μου. Διαβάζω, διαβάζω, διαβάζω. Ακόμα περπατάω, χαζεύω, ανακαλύπτω. Δεν νοσταλγώ. Χωρίς να παλιμπαιδίζω διεκδικώ μια καινούρια νεότητα.
Όμως και ο ξενιτεμός σάς απασχολεί πολύ στα διηγήματα σας. Τελικά, παρά το ότι η προσφυγιά είναι στο πετσί μας, είμαστε στην ουσία αλληλέγγυοι με τους ξένους που πήραν σήμερα τον παλιό δικό μας ρόλο;
Αφιερώνετε το «Ανάμεσα στους τοίχους» στον εξαιρετικό Ανταίο Χρυσοστομίδη, που έχει περάσει εδώ και καιρό στην αντίπερα όχθη. Τι σας συνέδεε μαζί του; Συναδελφικότητα, φιλία καρδιάς;
Με τον Ανταίο είχα σχέση ζωής. Είχαμε συναντηθεί στην Ιταλία, την περίοδο της χούντας, είμαστε μαζί στην αντιδικτατορική αντίσταση. Αλλά συνδεθήκαμε στενά σε πνευματικές αναζητήσεις, στην ανήσυχη προσέγγιση του κινηματογράφου και της λογοτεχνίας. Κάναμε μεγάλα ταξίδια, είδαμε άλλους τόπους, σχεδιάσαμε τις «Κεραίες της εποχής μας», της πιο ουσιαστικής εκπομπής τής κατά τα άλλα ράθυμης δημόσιας τηλεόρασης. Δεν φαντάστηκα πως, τόσο απρόσμενα και τόσο σκληρά, όλα αυτά θα κόβονταν πάνω στην ακμή της δημιουργικής πορείας του φίλου μου.
Σήμερα, εκτός από τα γραπτά σας, πώς διαχειρίζεστε τον χρόνο σας, την καθημερινότητά σας;
Τόσα χρόνια μες στη λάντζα της επιβίωσης είχα αφήσει πίσω μου πολλά. Τώρα ξαναβρίσκω τη λογοτεχνία, το διάβασμα, προσπαθώ να αναπληρώσω τα κενά μου. Διαβάζω, διαβάζω, διαβάζω. Ακόμα περπατάω, χαζεύω, ανακαλύπτω. Δεν νοσταλγώ. Χωρίς να παλιμπαιδίζω διεκδικώ μια καινούρια νεότητα. Θα την έλεγα νεότητα της εμπειρίας, της ενοχής, του πλούτου της ζωής που, όπως συμβαίνει σε όλους, ξέφυγε και μένα μέσα από τα χέρια. Σκεφτείτε πως ακόμα εξοργίζομαι με την πολιτική κατάσταση, μου τη δίνει ο Καμμένος, δεν μπορώ να κατανοήσω τη συμμαχία του ΣΥΡΙΖΑ, που ομνύει στο όνομα της Αριστεράς, με τον πιο καθυστερημένο και αστείο Έλληνα πολιτικό (ελπίζω να μη δούμε και τον Λεβέντη συγκυβερνήτη).
Τις ιστορίες σας πώς τις ξεκινάτε; Βλέπετε π.χ. κάτι στον δρόμο ξαφνικά, ακούτε τυχαία μια κουβέντα και την προχωράτε όπως θέλετε εσείς;
Τις περισσότερες ιστορίες τις δουλεύω μέσα μου για καιρό. Έχω ορισμένες συγκεκριμένες περιοχές που με απασχολούν. Εμφύλιος, αντιδικτατορική αντίσταση, προδοσία του έρωτα και της αγάπης, γεράματα και ανημποριά. Βέβαια κανένα θέμα και καμιά προσέγγιση δεν είναι πρωτότυπα. Όλα έχουν ειπωθεί. Οι ελάσσονες, όπως εγώ, το μόνο που κάνουν είναι η συντήρηση των κατακτημένων μορφών και σκέψεων από τους άλλους, τους σημαντικούς και τους μεγάλους.
Κλείνοντας, σας λείπουν καθόλου εκείνα τα πρωινά στις κινηματογραφικές προβολές; Το σινεμά συνεχίζει να «γεμίζει» τη ζωή σας;
Στον κινηματογράφο ήμουνα λαθρεπιβάτης. Επειδή δεν είχα δημιουργική σχέση, αλλά έκρινα τις δουλειές των άλλων, ένιωθα ένα κενό, ήξερα πως πρόδιδα την πραγματική μου περιπέτεια που ήταν η λογοτεχνία. Τώρα πια δεν είμαι συστηματικός θεατής του σινεμά. Βαριέμαι λίγο αυτή την «επιγονική» υφή του, την επαναληπτικότητά του. Όταν συναντώ όμως τον Κιαροστάμι, τον Λόουτς, κάποιους Ασιάτες και Ρώσους κινηματογραφιστές και σχεδόν όλους τους Ιρανούς, έχω πάλι το ρίγος της ανακάλυψης, ίδιο, όταν άγουροι, μαζί με τον Ανταίο, συναντούσαμε τους μεγάλους Ιταλούς, τον Φελλίνι, τον Βισκόντι, τον Αντονιόνι, τον Ντε Σίκα, τον Μονιτσέλι – πώς να τους αναφέρω όλους;
Και έχοντας γράψει στο παρελθόν σενάρια για τον κινηματογράφο, ποια η γνώμη σας για κάποια «ιδιαίτερα» σημερινά ελληνικά έργα που διχάζουν το κοινό στις αίθουσες αλλά αποθεώνονται στα φεστιβάλ;

Γιώργος Μπράμος: Ανάμεσα στους τοίχους, εκδ. Καστανιώτης 208 σελ. ISBN 978-960-03-6150-6 Τιμή: €10,60
Στην μνήμη του Γείτονα Γιώργου
Μπράμου που έφυγε έτσι ξαφνικά...
Καλό Ταξίδι Γιώργο...
Καλό Παράδεισο †
sophia-ntrekou.gr
Kemes 3 ώρες· Στην μνήμη του συναδέλφου Γιώργου Μπραμου που ήταν εξειδικευμένος στο ιταλικό πολιτικό σινεμά. 20 ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ ’70 www.facebook.com/KemesCinema
1. Υπεράνω πάσης υποψίας (Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto, 1970) Σκηνοθεσία: Έλιο Πέτρι. Ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του πολιτικού τμήματος της ασφάλειας δολοφονεί την ερωμένη του απολαμβάνοντας την κάλυψη της υπηρεσίας του.
2. Η εξομολόγηση ενός αστυνομικού (Confessione di un commissario, 1971) Σκηνοθεσία: Νταμιάνο Νταμιάνι. Ένας αστυνομικός προσπαθεί να παγιδεύσει έναν αδίστακτο εργολάβο οικοδομών και έρχεται σε σύγκρουση με το δικαστικό σύστημα.
3. Σάκο και Βαντσέτι (Sacco e Vanzetti, 1971) Σκηνοθεσία: Τζουλιάνο Μοντάλντο. Η πολύκροτη δίκη δύο Ιταλών αναρχικών στις ΗΠΑ του Μεσοπολέμου.
4. Κλειστή υπόθεση (L’istruttoria e chiusa: dimentichi, 1971) Σκηνοθεσία: Νταμιάνο Νταμιάνι. Ένας μεγαλοαρχιτέκτονας φυλακίζεται για πλημέλλημα και βιώνει την πραγματικότητα του σωφρονιστικού συστήματος.
5. Κάτω τα κεφάλια (Giu la testa, 1971) Σκηνοθεσία: Σέρτζιο Λεόνε. Ένας δυναμιτιστής του ΙΡΑ καταφεύγει στο Μεξικό κατά τη διάρκεια της μεξικάνικης επανάστασης.
6. Η εργατική τάξη πάει στον παράδεισο (La classe operaia va in paradiso, 1971) Σκηνοθεσία: Έλιο Πέτρι. Ένας εργασιομανής εργάτης εργοστασίου οδηγείται σταδιακά στην παράνοια.
7. Υπόθεση Ματέι (Il caso Mattei, 1972) Σκηνοθεσία: Φραντσέσκο Ρόζι. Το παρασκήνιο του θανάτου ενός διακεκριμένου εκπροσώπου της ιταλικής βιομηχανίας καυσίμων.
8. Βιασμός στην πρώτη σελίδα (Sbatti il mostro in prima pagina, 1972) Σκηνοθεσία: Μάρκο Μπελόκιο. Ένας εκδότης εφημερίδας προσπαθεί να καλύψει το έγκλημα μιας φασιστικής οργάνωσης.
9. Θέλουμε τους κολονέλλους (Vogliamo I Colonnelli, 1973) Σκηνοθεσία: Μάριο Μονιτσέλι. Το χιουμοριστικό χρονικό ένος υποθετικού φασιστικού πραξικοπήματος.
10. Η ιδιοκτησία δεν είναι πια κλοπή (La proprieta non e piu un furto, 1973) Σκηνοθεσία: Έλιο Πέτρι. Ανατομία του τραπεζικού συστήματος μέσα από την καθημερινότητα ενός τραπεζοϋπαλλήλου.
11. Ρεβόλβερ (Revolver, 1973) Σκηνοθεσία: Σέρτζιο Σολίμα. Ένας δραπέτης και ο αστυνομικός που τον καταδιώκει μπλέκουν σε υπόθεση δολοφονίας προς συμφέρον πολυεθνικών εταιρειών.
12. Η τιμωρία και το τέλος ενός δικτάτορα (Mussolini ultimo atto, 1974) Σκηνοθεσία: Κάρλο Λιτσάνι. Οι τελευταίες μέρες του Μπενίτο Μουσολίνι λίγο πριν την εκτέλεσή του από τους παρτιζάνους.
13. Ο θάνατος ενός επιθεωρητή (Perche si uccide un magistrato, 1975) Σκηνοθεσία: Νταμιάνο Νταμιάνι. Ένας εισαγγελέας αμφιβόλου ηθικής δολοφονείται ύστερα από τη στοχοποίησή του μέσα από μια ταινία.
14. Ο ύποπτος (Il sospetto, 1975) Σκηνοθεσία: Φραντσέσκο Μασέλι. Η σύλληψη ενός παράνομου κομμουνιστή στην Ιταλία του Μουσολίνι.
15. Δολοφονίες διακεκριμένων (Cadaveri Eccellenti, 1976) Σκηνοθεσία: Φραντσέσκο Ρόζι. Ένας αστυνομικός ανακαλύπτει συνομωσία με στόχο την επιβολή φασιστικής δικτατορίας.
16. Μια σειρά δολοφονίες (Todo modo, 1976) Σκηνοθεσία: Έλιο Πέτρι. Τα μέλη της χριστιανοδημοκρατικής κυβέρνησης αποσύρονται σε ένα μοναστήρι όπου καταστρώνουν τα μελλοντικά τους σχέδια.
17. Ένα άχρηστο έγκλημα (Un delitto inutile, 1976) Σκηνοθεσία: Κάρλο Λιτσάνι. Η πορεία προς το έγκλημα μιας ομάδας νεαρών ακροδεξιών.
18. Φοβάμαι (Io ho paura, 1977) Σκηνοθεσία: Νταμιάνο Νταμιάνι. Ένας δικαστής ανακαλύπτει σύνδεση μεταξύ της μυστικής υπηρεσίας και των Ερυθρών Ταξιαρχιών.
19. Επιχείρηση Όγκρο (Ogro, 1979) Σκηνοθεσία: Τζίλο Ποντεκόρβο. Η βασκική τρομοκρατική οργάνωση ΕΤΑ αποφασίζει τη δολοφονία ενός πιθανού διαδόχου του δικτάτορα Φράνκο.
20. Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι (Cristo si e fermato a Eboli, 1979) Σκηνοθεσία: Φραντσέσκο Ρόζι. Ένας εξόριστος συγγραφέας της εποχής του Μουσολίνι ανακαλύπτει την ομορφιά της καθημερινής ζωής των απλών χωρικών.