ο π. Σταύρος Καρπαθιωτάκης και ο Τάφος του Καζαντζάκη
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
Κοιμήθηκε σε ηλικία 86 ετών ο ιερέας που τέλεσε την κηδεία του Νίκου Καζαντζάκη, π. Σταύρος Καρπαθιωτάκης. Ο ιερέας άφησε την τελευταία του πνοή στο σπίτι του στον Άι-Γιάννη Κνωσού, στο Ηράκλειο. Τέλεσε την κηδεία του Νίκου Καζαντζάκη το Νοέμβριο του 1957 και ο οποίος στη συνέχεια πέρασε από Στρατιωτικό Δικαστήριο.
Η κηδεία του ιερέα έγινε στις στις 12 το μεσημέρι της Κυριακής 26 Αυγούστου 2018 από τον Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννη Κνωσού, Κρήτης.
Ο μοναδικός ιερέας που συνόδευσε τη σορό του Νίκου Καζαντζάκη, φεύγοντας κρυφά από το στρατό, για να κηδέψει τον Καζαντζάκη, μέχρι την τελευταία κατοικία της, στον προμαχώνα Μαρτινέγκο.
![Ο μοναδικός ιερέας που συνόδευσε τη σορό του Νίκου Καζαντζάκη]( "Ο μοναδικός ιερέας που συνόδευσε τη σορό του Νίκου Καζαντζάκη")
Ο Σταύρος Καρπαθιωτάκης το Νοέμβριο του 1957 ήταν στρατιωτικός ιερέας και υπηρετούσε στο Ηράκλειο. Κι όπως είχε πει σε συνέντευξή του:
![]()
Ο Νίκος Καζαντζάκης έγινε ευρέως γνωστός στο λογοτεχνικό –και όχι μόνο- κοινό στην Ελλάδα, αλλά και όλο τον κόσμο, κυρίως λόγω των μυθιστορημάτων του «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά», «Ο Καπετάν Μιχάλης», «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται», «Ο Τελευταίος Πειρασμός» «Αναφορά στον Γκρέκο», «Οδύσσεια» και «Ασκητική».
Ο Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο, στις 18 Φεβρουαρίου του 1883 και άφησε την τελευταία πνοή στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας, στις 26 Οκτωβρίου του 1957.
Η κηδεία του η οποία έγινε στις 5 Νοεμβρίου του 1957 στο Ηράκλειο καταγράφηκε από την κάμερα του Μιχάλη Γαζιάδη και προβλήθηκε στα "Επίκαιρα"των κινηματογραφικών αιθουσών της εποχής.
Το φιλμ ντοκουμέντο που αποτελεί μόνιμο έκθεμα του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη, στη Μυρτιά (Βαρβάροι):
ekriti.gr: «Με αίσθημα βαθύτατης θλίψης έγινε γνωστός ο θάνατος του πατέρα Σταύρου Καρπαθιωτάκη, του μοναδικού ιερέα που συνόδευσε τη σορό του Νίκου Καζαντζάκη μέχρι την τελευταία κατοικία της στον προμαχώνα Μαρτινέγκο.
Η ηρωική στάση του πατέρα Σταύρου κατά την τέλεση της κηδείας του μεγάλου συγγραφέα, το ήθος και η προσφορά του επί δεκαετίες ως ιερέα, αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και αναδεικνύει το μεγαλείο της ανθρώπινης ψυχής του. Γι’ αυτή του την στάση, το Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσείου Καζαντζάκη τον τίμησε σε μια σεμνή συνάντηση στην οικία του το 2015 και σήμερα, στην εξόδιο ακολουθία στον Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννη, ο καθηγητής Μιχάλης Ταρουδάκης, Πρόεδρος του Δ.Σ. του Μουσείου Καζαντζάκη, του απηύθηνε τον ακόλουθο αποχαιρετισμό.
![]()
«Πατέρα Σταύρο,
Το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη, το Ηράκλειο, η Κρήτη, η Ελλάδα ολόκληρη σε αποχαιρετά σήμερα, γεμάτη ευγνωμοσύνη, όχι μόνο για το πνευματικό και κοινωνικό σου έργο, που αφειδώς παρείχες επί πολλές δεκαετίες στο ποίμνιό σου, αλλά και γιατί είχες την τόλμη σε δύσκολες συνθήκες να συνοδεύσεις μόνος εσύ στην τελευταία του κατοικία στα μπεντένια του Ηρακλείου στον προμαχώνα Μαρτινένγκο, τον μεγάλο μας συντοπίτη, τον Νίκο Καζαντζάκη. Η πρωτοβουλία σου εκείνη που βγήκε αυθόρμητα από τα βάθη της ψυχής σου, όταν κανείς άλλος δεν το τολμούσε, έδωσε στον μεγάλο μας συγγραφέα τη δυνατότητα να παρουσιάσει την ψυχή του απέναντι στον Μεγάλο Κριτή με τις ευλογίες της εκκλησίας μέχρι την τελευταία στιγμή που το σώμα συναντά το χώμα για να βρει τον «αναπαμό» που προσδοκά σε όλη την επίγεια ζωή. Και η ζωή σου όλη, πλήρης κοινωνικής προσφοράς αλλά και τόλμης και αποφασιστικότητας να βρίσκεις πάντα λύσεις στα προβλήματα του πλησίον σου, ήταν εμπνευσμένη από τις τρείς φράσεις με τις οποίες αναφέρθηκες στο διοικητή της ΣΕΑΠ όταν σε κάλεσε να απολογηθείς γιατί τόλμησες να ξεπροβοδίσεις το Νίκο Καζαντζάκη: Είμαι Κρητικός. Είμαι η Εκκλησία. Η Εκκλησία συγχωρεί.
![]()
Πατέρα Σταύρο,
Ήσουν ίσως η τελευταία στην επίγεια ζωή πνευματική σύνδεση με τον Μεγάλο Κρητικό. Πηγαίνεις τώρα κοντά στους Αγίους για να τον συναντήσεις μαζί με όλο το ποίμνιό σου που έχει μεταφερθεί στην αιώνια ζωή. Είμαι σίγουρος ότι ο Νίκος Καζαντζάκης σε περιμένει για να συναντήσει για πρώτη φορά από κοντά τον άνθρωπο που του έδωσε το τελευταίο πνευματικό αποχαιρετισμό.
Εμείς στο Μουσείο Καζαντζάκη θα θυμόμαστε πάντα την επίγεια συνάντηση που είχαμε στο σπίτι σου πριν τρία περίπου χρόνια και την κατάθεση ψυχής που μας παρείχες μιλώντας για τη ζωή σου, για τα πιστεύω σου, για τον Μεγάλο Κρητικό στοχαστή. Η κατάθεση αυτή, ηχητικό ντοκουμέντο, φυλάσσεται στο Μουσείο κοντά στα τεκμήρια για τον Νίκο Καζαντζάκη, πολύτιμο απόκτημα για όλες τις ερχόμενες γενιές.
![]()
Καλό σου ταξίδι, Πατέρα Σταύρο.
Σύσσωμο το Δ.Σ και τα στελέχη του Μουσείου Καζαντζάκη μεταφέρουν τα θερμά τους συλλυπητήρια στην πρεσβυτέρα και την πολυπληθή οικογένεια του Πατέρα Σταύρου. Ο Πατέρας Σταύρος θα ζει πάντα στην καρδιά μας».
Mε αφορμή την κοίμηση του ιερέα π. Σταύρου, ας δούμε ένα μικρό απόσπασμα από το έργο του Νικολάου Καζαντζάκη «Ασκητική» (βλ. αφιέρωμα εδώ) περί θανάτου. Ο Καζαντζάκης ξεκίνησε να γράφει την «Ασκητική» στη Βιέννη το 1922 και ολοκλήρωσε τη συγγραφή της ένα χρόνο μετά, στο Βερολίνο.
Δεν τον φοβάμαι το Θεό, αυτός καταλαβαίνει και συχωρνάει. Τους ανθρώπους φοβάμαι. Αυτοί δεν καταλαβαίνουν και δε συχωρνούν. («Αναφορά στον Γκρέκο»)
«Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο· καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο· το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή.» (Aσκητική. Salvatores Dei. Aθήνα, 1945. 7.)
«Ξέρω καλά πως ο θάνατος δε νικιέται· μα η αξία του ανθρώπου δεν είναι η νίκη, παρά ο αγώνας για τη Νίκη. Και ξέρω ακόμα ετούτο, το δυσκολότερο: δεν είναι ούτε ο αγώνας για τη Νίκη· η αξία του ανθρώπου είναι μια μονάχα, ετούτη: να ζει και να πεθαίνει παλικαρίσια και να μην καταδέχεται αμοιβή. Κι ακόμα ετούτο, το τρίτο, ακόμα πιο δύσκολο: η βεβαιότητα, πως δεν υπάρχει αμοιβή, να μη σου κόβει τα ήπατα παρά να σε γεμίζει χαρά, υπερηφάνια κι αντρεία.» (Αναφορά στον Γκρέκο, 1961. Εκδόσεις Ελένης Καζαντζάκη, 1981. 477.)
www.sophia-ntrekou.gr
Διαβάστε σχετικά:
FaceBook
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ groups 6 ώρες
Ο Σταύρος Καρπαθιωτάκης το Νοέμβριο του 1957 ήταν στρατιωτικός ιερέας και υπηρετούσε στο Ηράκλειο. Κι όπως είχε πει σε συνέντευξή του:
- «Τον Νοέμβριο του 1957 ήμουνα στρατιώτης και παπάς και υπηρετούσα την θητεία μου στο Ηράκλειο. Μια μέρα πριν την κηδεία του Καζαντζάκη, ο διοικητής κάλεσε όλους τους στρατιωτικούς και έδωσε διαταγή να μην βγει κανείς έξω από το στρατόπεδο στις 5 Νοέμβριου. Οι αρχές και ο στρατός φοβόνταν μεγάλες φασαρίες, γιατί είχε έρθει εκκλησιαστική διαταγή να μην ταφεί ο Καζαντζάκης. Όταν θα το 'παιρναν χαμπάρι οι Κρητικοί θα έκαναν μεγάλες φασαρίες. Εγώ σαν παπάς ένιωσα πολύ άσχημα. Η συνείδηση μου με πείραζε πολύ. Ήμουν παπάς. Δεν άντεχα να πάρω στον λαιμό μου τέτοιο άδικο. Δεν μπορούσα να αρνηθώ τα ιερά μυστήρια σ'ένα βαφτισμένο Χριστιανό που δεν έκανε ποτέ κάτι ανήθικο η εγκληματικό. Όσο αφορά τα βιβλία του δεν είμαι εγώ άξιος να τον κρίνω. [...] Το 'σκασα κρυφά από τον στρατό την μέρα της κηδείας. Πήρα αθόρυβα τα ράσα μου και έτρεξα στον Μαρτινέγκο και τον έθαψα. [...] Όλοι νόμισαν ότι με έστειλε η εκκλησία να τον κηδέψω. Είχαν δει και τον Μητροπολίτη Ευγένιο στον Άγιο Μηνά. Δεν ήξερε κανείς τι γινόταν στα παρασκήνια! [...] Πέρασα από στρατιωτικό δικαστήριο και μπήκα φυλακή για έξι μήνες».
Ο Τάφος του στο Ηράκλειο το 1957
Ο Νίκος Καζαντζάκης έγινε ευρέως γνωστός στο λογοτεχνικό –και όχι μόνο- κοινό στην Ελλάδα, αλλά και όλο τον κόσμο, κυρίως λόγω των μυθιστορημάτων του «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά», «Ο Καπετάν Μιχάλης», «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται», «Ο Τελευταίος Πειρασμός» «Αναφορά στον Γκρέκο», «Οδύσσεια» και «Ασκητική».
Ο Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο, στις 18 Φεβρουαρίου του 1883 και άφησε την τελευταία πνοή στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας, στις 26 Οκτωβρίου του 1957.
Η κηδεία του η οποία έγινε στις 5 Νοεμβρίου του 1957 στο Ηράκλειο καταγράφηκε από την κάμερα του Μιχάλη Γαζιάδη και προβλήθηκε στα "Επίκαιρα"των κινηματογραφικών αιθουσών της εποχής.
Το φιλμ ντοκουμέντο που αποτελεί μόνιμο έκθεμα του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη, στη Μυρτιά (Βαρβάροι):
O θάνατος του πατέρα Σταύρου Καρπαθιωτάκη
ekriti.gr: «Με αίσθημα βαθύτατης θλίψης έγινε γνωστός ο θάνατος του πατέρα Σταύρου Καρπαθιωτάκη, του μοναδικού ιερέα που συνόδευσε τη σορό του Νίκου Καζαντζάκη μέχρι την τελευταία κατοικία της στον προμαχώνα Μαρτινέγκο.
Η ηρωική στάση του πατέρα Σταύρου κατά την τέλεση της κηδείας του μεγάλου συγγραφέα, το ήθος και η προσφορά του επί δεκαετίες ως ιερέα, αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και αναδεικνύει το μεγαλείο της ανθρώπινης ψυχής του. Γι’ αυτή του την στάση, το Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσείου Καζαντζάκη τον τίμησε σε μια σεμνή συνάντηση στην οικία του το 2015 και σήμερα, στην εξόδιο ακολουθία στον Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννη, ο καθηγητής Μιχάλης Ταρουδάκης, Πρόεδρος του Δ.Σ. του Μουσείου Καζαντζάκη, του απηύθηνε τον ακόλουθο αποχαιρετισμό.
«Πατέρα Σταύρο,
Το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη, το Ηράκλειο, η Κρήτη, η Ελλάδα ολόκληρη σε αποχαιρετά σήμερα, γεμάτη ευγνωμοσύνη, όχι μόνο για το πνευματικό και κοινωνικό σου έργο, που αφειδώς παρείχες επί πολλές δεκαετίες στο ποίμνιό σου, αλλά και γιατί είχες την τόλμη σε δύσκολες συνθήκες να συνοδεύσεις μόνος εσύ στην τελευταία του κατοικία στα μπεντένια του Ηρακλείου στον προμαχώνα Μαρτινένγκο, τον μεγάλο μας συντοπίτη, τον Νίκο Καζαντζάκη. Η πρωτοβουλία σου εκείνη που βγήκε αυθόρμητα από τα βάθη της ψυχής σου, όταν κανείς άλλος δεν το τολμούσε, έδωσε στον μεγάλο μας συγγραφέα τη δυνατότητα να παρουσιάσει την ψυχή του απέναντι στον Μεγάλο Κριτή με τις ευλογίες της εκκλησίας μέχρι την τελευταία στιγμή που το σώμα συναντά το χώμα για να βρει τον «αναπαμό» που προσδοκά σε όλη την επίγεια ζωή. Και η ζωή σου όλη, πλήρης κοινωνικής προσφοράς αλλά και τόλμης και αποφασιστικότητας να βρίσκεις πάντα λύσεις στα προβλήματα του πλησίον σου, ήταν εμπνευσμένη από τις τρείς φράσεις με τις οποίες αναφέρθηκες στο διοικητή της ΣΕΑΠ όταν σε κάλεσε να απολογηθείς γιατί τόλμησες να ξεπροβοδίσεις το Νίκο Καζαντζάκη: Είμαι Κρητικός. Είμαι η Εκκλησία. Η Εκκλησία συγχωρεί.
Πατέρα Σταύρο,
Ήσουν ίσως η τελευταία στην επίγεια ζωή πνευματική σύνδεση με τον Μεγάλο Κρητικό. Πηγαίνεις τώρα κοντά στους Αγίους για να τον συναντήσεις μαζί με όλο το ποίμνιό σου που έχει μεταφερθεί στην αιώνια ζωή. Είμαι σίγουρος ότι ο Νίκος Καζαντζάκης σε περιμένει για να συναντήσει για πρώτη φορά από κοντά τον άνθρωπο που του έδωσε το τελευταίο πνευματικό αποχαιρετισμό.
Εμείς στο Μουσείο Καζαντζάκη θα θυμόμαστε πάντα την επίγεια συνάντηση που είχαμε στο σπίτι σου πριν τρία περίπου χρόνια και την κατάθεση ψυχής που μας παρείχες μιλώντας για τη ζωή σου, για τα πιστεύω σου, για τον Μεγάλο Κρητικό στοχαστή. Η κατάθεση αυτή, ηχητικό ντοκουμέντο, φυλάσσεται στο Μουσείο κοντά στα τεκμήρια για τον Νίκο Καζαντζάκη, πολύτιμο απόκτημα για όλες τις ερχόμενες γενιές.
Καλό σου ταξίδι, Πατέρα Σταύρο.
Σύσσωμο το Δ.Σ και τα στελέχη του Μουσείου Καζαντζάκη μεταφέρουν τα θερμά τους συλλυπητήρια στην πρεσβυτέρα και την πολυπληθή οικογένεια του Πατέρα Σταύρου. Ο Πατέρας Σταύρος θα ζει πάντα στην καρδιά μας».
Mε αφορμή την κοίμηση του ιερέα π. Σταύρου, ας δούμε ένα μικρό απόσπασμα από το έργο του Νικολάου Καζαντζάκη «Ασκητική» (βλ. αφιέρωμα εδώ) περί θανάτου. Ο Καζαντζάκης ξεκίνησε να γράφει την «Ασκητική» στη Βιέννη το 1922 και ολοκλήρωσε τη συγγραφή της ένα χρόνο μετά, στο Βερολίνο.
Δεν τον φοβάμαι το Θεό, αυτός καταλαβαίνει και συχωρνάει. Τους ανθρώπους φοβάμαι. Αυτοί δεν καταλαβαίνουν και δε συχωρνούν. («Αναφορά στον Γκρέκο»)
«Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο· καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο· το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή.» (Aσκητική. Salvatores Dei. Aθήνα, 1945. 7.)
«Ξέρω καλά πως ο θάνατος δε νικιέται· μα η αξία του ανθρώπου δεν είναι η νίκη, παρά ο αγώνας για τη Νίκη. Και ξέρω ακόμα ετούτο, το δυσκολότερο: δεν είναι ούτε ο αγώνας για τη Νίκη· η αξία του ανθρώπου είναι μια μονάχα, ετούτη: να ζει και να πεθαίνει παλικαρίσια και να μην καταδέχεται αμοιβή. Κι ακόμα ετούτο, το τρίτο, ακόμα πιο δύσκολο: η βεβαιότητα, πως δεν υπάρχει αμοιβή, να μη σου κόβει τα ήπατα παρά να σε γεμίζει χαρά, υπερηφάνια κι αντρεία.» (Αναφορά στον Γκρέκο, 1961. Εκδόσεις Ελένης Καζαντζάκη, 1981. 477.)
www.sophia-ntrekou.gr
Διαβάστε σχετικά:
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ groups 6 ώρες