Η «θεολογία των γεγονότων» αντιμέτωπη
με τα «γεγονότα της ιστορίας»
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
Η θεολογίατής Εκκλησίας δεν είναι ιδεολογία, αποκεκομμένη από την ζωή, δεν είναι μια αφηρημένη φιλοσοφίακαι μια ανθρώπινη κοινωνιολογία, αλλά είναι λόγος τού Θεού πού προσφέρεται στον πληγωμένο άνθρωπο για να τού θεραπεύση τις πληγές, να τού υποδείξη τον δρόμο τής σωτηρίας, να τον κάνη κοινωνό τής ενεργείας τού Θεού. Ο μακαριστός π. Γεώργιος Φλωρόφσκιέκανε λόγο για την «θεολογία των γεγονότων» πού μας φέρει αντιμέτωπους με τα «γεγονότα τής ιστορίας».
Η «θεολογία των γεγονότων» είναι η «ιερά ιστορία», πού βρίσκεται στο βάθος τής ιστορικής πραγματικότητας, και συμπορεύονται μαζί, αλλά έχουν διαφορετικό σκοπό και περιεχόμενο.
Πρόκειται για τις εμφανίσεις τού Ασάρκου Λόγου καί Σεσαρκωμένου Λόγου, για την ζωή και το έργο των Προφητών, των Αποστόλων και των Πατέρων, τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων, το κήρυγμα στον άμβωνα, την προσευχή και τις ιεροτελεστίες, την όλη δομή τής εκκλησιαστικής ζωής.
Η Εκκλησία εργάζεται στην ιστορία, «η θεολογική συνείδηση πρέπει να γίνη ιστορική». Μέ αυτόν τον τρόπο αποφεύγεται η αφηρημένη-απρόσωπη μεταφυσική και ο αρρωστημένος μυστικισμός.[1]
Αχ! σπούδασα φιλοσοφία
και νομική και ιατρική,
και, αλίμονο, θεολογία
με κόπο και μ'επιμονή·
και να ‘μαι ‘δω με τόσα φώτα,
εγώ μωρός, όσο και πρώτα!
(από το μονόλογο του «Φάουστ»)
Βόλφγκανγκ Γκαίτε, 1749-1832
«Ειδικότερα ο Φλωρόφσκυ παραπέμπει στον χώρο της λογικής και της διανόησης για να εκφράσει το δόγμα, με τη βασική προϋπόθεση όμως ότι η διανοητική αυτή η διεργασία δεν είναι μια διαλεκτική μέθοδος που ψάχνει την αλήθεια.
Με άλλα λόγια, το δόγμα δεν είναι ένα θεωρητικό αξίωμα που δημιουργείται και αναπτύσσεται ξέχωρα από το βιωματικό πλαίσιο του εκκλησιαστικού σώματος αλλά παραπέμπει πάντοτε σ'αυτό.
Το ερμηνευτικό πλαίσιο της ορθόδοξης θεολογίας και κατ'επέκταση του ίδιου του Φλωρόφσκυ είναι διαλογικό και ερμηνεύει τη προσωπική συνάντηση Θεού και ανθρώπου.
- Η διαλογική αυτή σχέση, η οποία δεν είναι απροϋπόθετηαλλά έχει ως θεμέλιο τη μετά-νοια, επιτρέπει στον άνθρωπο να προσλάβει την αλήθεια της Αποκάλυψης στη σιωπή και τη θεωρία αποφατικά και στη συνέχεια να την εκφράσει καταφατικά.
Τη μετάβαση αυτή από τη σιωπή στην λογική έκφραση, ο εμβριθής θεολόγος τη συνάντησε στην πατερική παράδοση, ωστόσο το μήνυμα που ερμηνεύεται είναι πάντοτε το ίδιο, δηλαδή η Αποκάλυψη του Λόγου στην περιοχή του κτιστού.
Δικαιωματικά, ο οξυδερκής θεολόγος της διασποράς προκρίνει την ιδεώδη, κατά τον Ν. Ματσούκα, διπλή μεθοδολογία των πατέρων ως τον άρρηκτο δεσμό της χαρισματικής με τη δογματική θεολογία.
Η πρόσληψη της αλήθειας είναι πρωτίστως ένα ασκητικό γεγονός που μετέχεται εν μετανοία και αποφατικά στη σιωπή και στη θεωρία, εφόσον ο άνθρωπος έρθει σε συνάντηση κατά πρώτον με τον προσωπικό Θεό.
Στη συνέχεια αυτή η αποκαλυφθείσα αλήθεια γίνεται αγιοπνευματικό γεγονός και εκφράζεται καταφατικά με σύμβολα και εικόνες αυτή είναι η χαρισματική διάσταση της θεολογίας.
Τέλος η αλήθεια αυτή δεν αρκεί να είναι μόνο ένα γεγονός εκκλησιαστικής εμπειρίας αλλά χρειάζεται να γίνει κατανοητή με λογικό τρόπο, σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο μέσα από τα δόγματα.
Τη συγκεκριμένη αυτή μέθοδο της δογματικής θεολογίας στο έργο του Φλωρόφσκυ, δηλαδή της πίστης που έχει ως στόχο τη κατανόηση (fides quarens intellectum), αναλύει με επιτυχημένο τρόπο ο M. Baker θεωρώντας ως εκείνη τη θεολογία που είναι η a posteriori περιγραφή της αλήθειας.»[2]
Η εκπομπή «Θεολογία τῶν Γεγονότων» (Βίντεο)
Η εκπομπή«Θεολογία των Γεγονότων» παρουσιάζει και αναλύει βασικά θέματα της Ορθόδοξης πίστης και ζωής, σε μία εποχή στην οποία υπάρχει σύγχυση ιδεών. Την εκπομπή παρουσιάζει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, στον τηλεοπτικό κανάλι «ΛΥΧΝΟΣ» TV - Τηλεοπτικός Σταθμός τής Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρών. Έως και... Εκπομπή 37η, 1 Ιουνίου 2017. Για να δείτε και τις 37 εκπομπές πατήστε στην φωτό του βίντεο.[3]
Παραπομπές:
1. Απόσπασμα από ομιλία του Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου
2. Απόσπασμα από την μελέτη: «Η Θεολογία του π. Γ. Φλωρόφσκυ υπό αμφισβήτηση: Η υποτιθέμενη ουσιοκρατία του Χριστιανικού Ελληνισμού και η σύγχρονη σχετικοκρατία» - Δημήτρης Αβδελάς.
3. Το οπτικοακουστικό υλικό (Βίντεο) από το YouTube, την εταιρεία της Google και από το κανάλι της Εκκλησιαστικής Παρέμβασης Ιεράς Μητροπόλεως Ναυπάκτου.
4. Πηγή: http://www.sophia-ntrekou.gr/2013/05/blog-post_1244.html
Δείτε και...
- Βασικές αρχές της κοσμολογίας του Μαξίμου του Ομολογητού
- Ιστορία του Μοναχισμού: Ο άγιος Βασίλειος και ο Μοναχισμός (π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ) - Η πορεία του ορθόδοξου μοναχισμού (Βίντεο)
- Η θεολογία στην Ελλάδα της δεκαετίας του '60
- Απροϋπόθετον ή εμπροϋπόθετον της Σαρκώσεως;
- π. Ν. Λουδοβίκος: Οντολογικές και Κοσμολογικές συναντήσεις Φυσικών Επιστημών και Θεολογίας
Σοφία Ντρέκου 30 Μαΐου 2013 στις 1:16 μ.μ.
ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ 30 Μαΐου 2013, σχόλια 32