Η οργάνωση της τοπικής εκκλησίας κατά τους Β’ και Γ’ αιώνες

«Η οργάνωση της τοπικής εκκλησίας κατά τους Β’ και Γ’ αιώνες εκφραζόταν κυρίως με την ορατή κεφαλή κάθε τοπικής εκκλησίας, τον επίσκοπο, τους πρεσβυτέρους και τους διακόνους.

Περί το τέλος όμως της πρώτηςμετά τον θάνατο των αποστόλωνγενεάς, άρχισε η προϊούσα εγκατάσταση των επιζώντων μαθητών των αποστόλων σε μια τοπική εκκλησία, ενώ στις άλλες είχαν ήδη χειροτονηθεί τοπικοί επίσκοποι.

Συνεπώς, περί το τέλος του Α’ και τις αρχές του Β’ αιώνα, η οργάνωση κάθε τοπικής εκκλησίας έπρεπε να έχει συνήθως ως κεφαλήιδιαίτερο επίσκοπο. Η διαμόρφωση αυτής της εκκλησιαστικής οργανώσεως στο τελικό σχήμα (επίσκοπος-πρεσβύτεροι-διάκονοι), καίτοι βεβαίως δεν συντελέστηκε συγχρόνως παντού, αποτελούσε τη μόνη κατ’ αποστολική διαδοχή αυθεντική συνέχιση του σχήματος: προφήτες (= μαθητές αποστόλων)- πρεσβύτεροι (ή επίσκοποι)- διάκονοι.

Το σχήμα αυτό καθιερώθηκε κατά την εγκατάσταση των προφητών σε μια συγκεκριμένη τοπική εκκλησία (Διδαχή XI- XIV) και συνειδητοποιήθηκε ταχύτατα, έτσι ώστε να υπάρχει ήδη διαμορφωμένη οργάνωση τουλάχιστον στην Συρία και στη Μ. Ασία ήδη κατά την εποχή του Ιγνατίου (αρχές του Β’ αιώνα).

Αναμφιβόλως η εμφάνιση των αιρέσεων, η οποία προκάλεσε την αυθόρμητη ανάπτυξη μιας ευρείας αντιαιρετικής γραμματείας, ενίσχυσε την εξέχουσα θέση του επισκόπου ως ορατής λειτουργικής βάσεως της ενότητας, τόσο στην τοπική, όσο και στην ανά την οικουμένη Μια Εκκλησία του Θεού.